იოანე მოსხი – ლიმონარი

მართლმადიდებლური ბიბლიოთეკა - წიგნები ქართულ ენაზე

WEB SITE ერი და ბერი - ავტორი ვასილ ელისაბედაშვილი

იოანე მოსხი – ლიმონარი


სარჩევი

იოანე მოსხი – ქრისტესმიერ საყვარელ სოფრონი სოფისტს

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

საყვარელო, რა შეიძლება იყოს ყვავილებით მორთულ გაზაფხულის მდელოზე უფრო საამო სახილველი? გამვლელი უნებურად ჩერდება და განცვიფრებით შეჰყურებს თვალწინ გადაშლილ უმშვენიერეს სურათს.

თვალი ვერ ძღება ამ სილამაზის ჭვრეტით, საყნოსელი გასაოცარ კეთილსურნელებას შეიგრძნობს. აქეთ ვარდები გატყვევებენ თავიანთი ბრწყინვალებით, იქით შროშანი ყვავის და მისი სიმშვენიერე ვარდსაც კი ტოლს არ უდებს;

აქ კიდევ ია – მოელვარე, როგორც მეფის მეწამული შესამოსელი. რა საოცარი მრავალფეროვნებაა! რა დიდებულად შეფერადებულა ყვავილების ეს უკიდეგანო ზღვა!

მთელი ეს შთაბეჭდილებები ერთმანეთს ერწყმიან და გასაოცარი ტკბობით აღავსებენ გამვლელის გულს. სწორედ ასეთივე ტკბობა უნდა განგაცდევინოს შენც ჩემმა ნაშრომმა, ღვთივკურთხეულო ერთგულო შვილო ჩემო სოფრონი!

იგი სავსეა იმ წმინდა მამების სათნოებათა ყვავილებით, რომლებმაც ჩვენს დროში გაიბრწყინვეს და რომლებიც, მეფსალმუნის სიტყვით რომ ვთქვათ, დანერგულნი იყვნენ „თანაწარსადინელსა წყალთასა".

და თუმცა ისინი ერთნაირად ღმრთისმოყვარენი იყვნენ, ყველა მათგანი მაინც რომელიღაც ერთი სათნოებით გამოირჩეოდა, რითაც იგი განსაკუთრებულად იყო შემკული. სწორედ ამაში მდგომარეობდა მათი სულიერი სილამაზე და ჰარმონიულობა.

და აი ამ სულიერ მდელოზე შენთვის ვკრეფ უმშვენიერეს ყვავილებს, საყვარელო შვილო ჩემო სოფრონი, რათა შეგითხზა გვირგვინი და მოგართვა შენ, შენ მიერ კი – ყველა მორწმუნეს. ამიტომაც დავარქვი ჩემს ნაშრომს „სამოთხე".

ყველას შეუძლია იპოვოს მასში სულიერი სიტკბო, სარგებელი, შეიგრძნოს მისგან გამომავალი კეთილსურნელება. სათნო ცხოვრებასა და სრულყოფილებისკენ სვლაში ხომ მხოლოდ ღვთაებრივ საგნებზე ფიქრი და სწორი სარწმუნოება კი არ გვეხმარება, არამედ იმ ადამიანთა საქმეების აღწერაც, ვინც ამქვეყნიური ცხოვრების გზა წმინდად და უბიწოდ განვლო. ამიტომაც ვიტვირთე ეს შრომა. დაე ჩემდამი შენმა საღმრთო სიყვარულმა დაგარწმუნოს, შვილო, ყოველივე ქვემოთქმულის ჭეშმარიტებაში.

როგორც ფუტკარი მრავალფერი ყვავილებიდან გამოკრებს სიტკბოს და შექმნის მას თაფლის გოლად, ასევე მეც წმინდა მამების მრავალფერი სათნოებებიდან გამოვკრიბე ყველაზე უფრო სასარგებლო, და აი, გთავაზობ მას.

თავი 1 - „ეს მცირე გამოქვაბული სინას მთაზე უფრო დიდია"

წინა<-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

აბბა ევსტორგის მონასტერში ერთი ბერი ცხოვრობდა, სახელად იოანე. იერუსალიმის პატრიარქმა ილიამ2 მისი იღუმენად კურთხევა გადაწყვიტა, მაგრამ ბერი უარზე იყო.

– სინას მთაზე მინდა გავემგზავრო სალოცავად, – ამბობდა იგი.

პატრიარქი მოითხოვდა, რომ ჯერ იღუმენი გამხდარიყო და მერე გამგზავრებულიყო, მაგრამ ბერი არ თანხმდებოდა. მაშინ პატრიარქმა პირობა დაადებინა, რომ მოგზაურობიდან დაბრუნებისთანავე იღუმენად ეკურთხებოდა და მშვიდობით გაისტუმრა.

ამრიგად, ბერი თავის ერთ-ერთ მოწაფესთან ერთად სინას მთისკენ გაეშურა. მაგრამ იორდანეზე რომ გადავიდა და სულ რამდენიმე ვერსი გაიარა, უცბად შეამცივნა, მერე კი მხურვალებამ შეიპყრო, ასე რომ, გზის გაგრძელება შეუძლებელი გახდა. მოგზაურებმა ერთ მცირე გამოქვაბულს მიაგნეს და მოსასვენებლად შიგ შევიდნენ. ავადმყოფობა იმდენად გაძლიერდა, რომ ბერი სამი დღე გაუნძრევლად იწვა ერთ ადგილზე. ბოლოს ძილში უცნობი ადამიანის ხმა ჩაესმა:

– საითკენ მიემგზავრები, ბერო?

– სინას მთაზე მივდივარ სალოცავად, – მიუგო იოანემ.

– ისმინე ჩემი, ნუ წახვალ ამ ადგილიდან, – უთხრა უცნობმა.

მაგრამ ბერი არ დაეთანხმა და ჩვენება გაქრა. ამასობაში მხურვალებამ კიდევ უფრო იმატა. მეორე ღამეს იოანემ იგივე ჩვენება იხილა.

– რისთვის იტანჯავ თავს, – ეუბნებოდა უცნობი, – დამიჯერე, ნუ წახვალ აქედან.

– ჰო, მაგრამ შენ ვინა ხარ?

– მე ვარ იოანე ნათლისმცემელი. ამიტომაც გარწმუნებ, დარჩი ამ ადგილზე. ეს მცირე გამოქვაბული სინას მთაზე უფრო დიდია: აქ ჩემს სანახავად ხშირად მოდიოდა უფალი ჩვენი იესუ ქრისტე. თუ პირობას მომცემ, რომ აქ დარჩები, მე ახლავე განგკურნავ.

ბერმა სიხარულით აღუთქვა, რომ ამიერიდან ამ ადგილს აღარ განეშორებოდა. აღთქმის დადებისთანავე იგი განიკურნა და სიცოცხლის ბოლომდე აქ მოღვაწეობდა. გამოქვაბულში მან ეკლესიაც მოაწყო. მალე მის გარშემო მრავალი ძმა შემოიკრიბა. ამ ადგილს „საფსასი" ეწოდება. მარცხენა მხარეს ქორების ნაკადი მოედინება, მარჯვნივ იორდანე ჩამოდის. აქ ილია თეზბიტელიც ცხოვრობდა უწვიმობის დროს.

თავი 2

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 3 - „მინდოდა სასყიდელი მიგეღო, თუ ამ ბრძოლაში გაიმარჯვებდი"

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

წმინდა საბას ლავრაში ჩვენ მოვინახულეთ აბბა ათანასე, რომელმაც მოგვითხრო:

– ბანდოკლას მონასტერში რომ ვიყავი, იქ ერთი ბერი ვნახე, კილიკიელი, სახელად კონონი. იგი პრესვიტერი* იყო და ხალხის მონათვლა ჰქონდა დავალებული. ყველა მომსვლელს ნათლავდა და მირონსაც სცხებდა. როცა მოსანათლად ქალი მოდიოდა, ბერს სიძვის ბრძოლა ეწყებოდა, რის გამოც ბოლოს გადაწყვიტა კიდეც, განშორებოდა იმ ადგილს. მაშინ მას იოანე ნათლისმცემელი გამოეცხადა და უთხრა:

– მტკიცედ დადექი და მოითმინე, მე მოგაშორებ ამ ბრძოლას.

ამის შემდეგ კონონთან მოსანათლად ერთი სპარსელი ქალი მოვიდა. იგი იმდენად მშვენიერი იყო, ბერმა ახლოს მისვლაც კი ვერ გაბედა, რომ სხეულზე მირონი ეცხო. ქალმა ორი დღე დაყო ნათლისღების გარეშე. ეს ამბავი მთავარეპისკოპოს პეტრეს აცნობეს. მას ძალიან გაუკვირდა და გადაწყვიტა, პრესვიტერის დასახმარებლად დედათდიაკონი გაეგზავნა, მაგრამ კანონი არ იძლეოდა იმის უფლებას, რომ მამათა მონასტერში დედათდიაკონს ემსახურა. ამასობაში ბერმა მანტია მოისხა და იქაურობას გაშორდა.

– მე აქ გაჩერება აღარ შემიძლია, – ამბობდა იგი.

მაგრამ ერთ ბორცვიან ადგილს რომ მიუახლოვდა, იქ იოანე ნათლისმცემელი შემოხვდა და მშვიდად უთხრა:

– დაბრუნდი მონასტერში, მე მოგაშორებ ამ ბრძოლას.

კონონმა კი მრისხანედ უპასუხა:

– დაიჯერე, არაფრით აღარ დავბრუნდები! რამდენჯერ დამპირდი, რომ მომაშორებდი ამ ბრძოლას, მაგრამ შენი სიტყვა არ შეასრულე.

მაშინ ნათლისმცემელმა ერთ-ერთ ბორცვზე ჩამოსვა იგი, სამოსელი შეუხსნა და სამჯერ გადასახა სხეულზე ჯვარი.

– მერწმუნე, ხუცესო, – თქვა მან, – მინდოდა სასყიდელი მიგეღო, თუ ამ ბრძოლაში გაიმარჯვებდი, მაგრამ რაკი ბრძოლა აღარ მოისურვე, მე ავიღებ მას შენგან. ოღონდ იცოდე, რომ სასყიდელსაც დაკარგავ.

კონონი მონასტერში დაბრუნდა და სპარსელი ქალის ნათლობა დაასრულა: ისე, რომ არც კი უგრძვნია, ქალი თუ იდგა მის წინაშე. ამის შემდეგ იგი თორმეტი წელიწადი ყოველგვარი ხორციელი გულისთქმის გარეშე ნათლავდა ხალხს და ასევე აღესრულა.

თავი 4 - „მე ნაბრძანები მაქვს, განუშორებლად ვიყო ამ ადგილზე“

წინა<-----    დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აი რა მოგვითხრო წმინდა თეოდოსის კინოვიის წინამძღვარმა აბბა ლეონტიმ:

– მას შემდეგ, რაც ახალი ლავრიდან მწვალებლები გამოყარეს, მე ამ ლავრაში გადავედი საცხოვრებლად. კვირა დღეს წმინდა ზიარების მისაღებად ეკლესიაში წავედი. ვხედავ, ტრაპეზის მარჯვენა მხარეს ანგელოზი დგას. აუტანელმა შიშმა შემიპყრო. მაშინვე გამოვედი იქიდან და ჩემს სენაკში დავბრუნდი. და, აი, მესმის ხმა:

– იმ დღიდან, რაც ეს ტრაპეზი იკურთხა, მე ნაბრძანები მაქვს, განუშორებლად ვიყო ამ ადგილზე.

 

თავი 5

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 6 - გარდაცვლილის ცხედარს თავზე ვარსკვლავი დაადგა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა პოლიქრონიოსმა გადმოგვცა ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ახალი მონასტრის იღუმენის – აბბა კონსტანტინეს მონათხრობი:

– იერიქონის საავადმყოფოში ერთ ძმა გარდაიცვალა. ავიღეთ მისი ცხედარი და „კოშკების“ მონასტრისკენ წავასვენეთ. როგორც კი საავადმყოფოდან გამოვედით, გარდაცვლილის ცხედარს თავზე ვარსკვლავი დაადგა, რომელიც მონასტრამდე მოგვყვებოდა და მხოლოდ მაშინ მიეფარა თვალს, როცა ძმის ცხედარი მიწაში ჩავასვენეთ.

 

თავი 7 - „მაცადეთ, ძმებო, ვიგლოვო ჩემი ცოდვები“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

„კოშკების“ მონასტერში ერთი ბერი ცხოვრობდა. მონასტრის იღუმენი რომ გარდაიცვალა, ძმებს ამ ბერის არჩევა უნდოდათ წინამძღვრად, ის კი უარზე იყო.

– მაცადეთ, ძმებო, ვიგლოვო ჩემი ცოდვები. სხვების სულზე ზრუნვა დიდი მამების საქმეა: ანტონის, პახომის, თეოდოსის და მათი მსგავსი მამების.

მაგრამ ძმები დაჟინებით ევედრებოდნენ, გამხდარიყო მათი იღუმენი. ბერი დიდხანს არ თანხმდებოდა, ბოლოს კი, როცა მიხვდა, რომ თავს არ დაანებებდნენ, თქვა:

– მომეცით სამი დღე, ვილოცებ და როგორც ღმრთის ნება იქნება, ისე გავაკეთებ.

ეს პარასკევ ღამეს მოხდა, კვირა დილით კი, გამთენიისას, ბერი გარდაიცვალა.

 

თავი 8 - „მე კი შევთხოვ ღმერთს, დიდხანს გამიგრძელოს ეს სნეულება“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

 იმავე „კოშკების“ ლავრაში ერთი ბერი ცხოვრობდა, სახელად მიროგენი. მკაცრი მოღვაწეობისგან იგი წყალმანკით დაავადდა. მამები ხშირად აკითხავდნენ, უნდოდათ რაღაცით შეემსუბუქებინათ მისი ხვედრი, მაგრამ ბერი ეუბნებოდა:

– სჯობს ილოცოთ, მამებო, რომ ჩემი შინაგანი კაცი არ დაავადდეს წყალმანკით. მე კი შევთხოვ ღმერთს, დიდხანს გამიგრძელოს ეს სნეულება.

აბბა მიროგენის ავადმყოფობის შესახებ იერუსალიმის პატრიარქმა – ევსტოქიმაც3 შეიტყო და ბერს მოსაკითხი გაუგზავნა, მაგრამ მან არაფერი მიიღო.

– სჯობს ილოცო ჩემთვის, – შეუთვალა პატრიარქს, – რომ საუკუნო სატანჯველს გადავურჩე.

 

თავი 9 - „აიღე ეს, კეთილო ბერო, მე ჩემთვის კიდევ ვიშოვი რაღაცას“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

„კოშკების“ ლავრაში კიდევ ერთი ბერი ცხოვრობდა. იგი სრული უპოვარებით გამოირჩეოდა, მაგრამ, ამავე დროს, მოწყალების გაცემაც უყვარდა. ერთხელ მის სენაკს დახმარების სათხოვნელად ერთი გლახაკი მოადგა. ბერს პურის მეტი არაფერი ჰქონდა, აიღო და მისცა გლახაკს. მან კი თქვა:

– პური არ მინდა, ტანსაცმელი მომეცი.

ბერმა იგი სენაკში შეიყვანა, ძალიან უნდოდა რაღაცით მაინც დახმარებოდა; მაგრამ გლახაკმა იქ ვერაფერი იპოვა გარდა იმ შესამოსელისა, რომელიც ბერს ტანზე ეცვა. მაშინ მან, ბერის სიწმინდით შეძრულმა, გახსნა თავისი მახალაკი, რაც შიგ ჰქონდა, ყველაფრი ამოალაგა და თქვა:

– აიღე ეს, კეთილო ბერო, მე ჩემთვის კიდევ ვიშოვი რაღაცას.

 

თავი 10 - განდეგილი ბარნაბა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

იორდანის გამოქვაბულებში ერთი განდეგილი ბერი ცხოვრობდა, სახელად ბარნაბა. ერთხელ, იორდანეზე რომ ჩადიოდა წყლის დასალევად, ფეხში ჩხირი შეერჭო, მაგრამ არ ამოიძრო და არც ექიმს ეჩვენა. მალე ფეხმა დაჩირქება დაიწყო. ბერი იძულებული გახდა, „კოშკების“ ლავრაში გადასულიყო საცხოვრებლად. მის ფეხზე წყლული დღითი დღე იზრდებოდა, ის კი ასე ამშვიდებდა მნახველებს:

– რაც უფრო მეტად დაიტანჯება გარეგანი კაცი, მით მეტად გაძლიერდება შინაგანი.

რამდენიმე ხნის შემდეგ მის გამოქვაბულში სხვა განდეგილი მოვიდა. იმ ტრაპეზის წინ, რომელიც ბარნაბას მიერ იყო გამოკვეთილი და ნაკურთხი, განდეგილმა ანგელოზი დაინახა.

– აქ რას აკეთებ? – ჰკითხა მას.

– მე ღმრთის ანგელოზი ვარ. იმ დღიდან, რაც ეს ტრაპეზი იკურთხა, ღმერთმა მე მომავლინა მის დასაცავად.

 

თავი 11 - „ადექი, ძმაო, უკანასკნელად მოგიკითხო“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა პეტრემ, საბას ლავრის პრესვიტერმა, აბბა აგიოდულეს შესახებ მოგვითხრო:

– აბბა აგიოდულე ნეტარი გერასიმეს ლავრის წინამძღვარი იყო. ერთხელ ლავრაში რომელიღაც ძმა გარდაიცვალა, ბერმა კი არაფერი იცოდა. კანანარხმა, ძმები რომ შემოეკრიბა, კანკურას ჩამოჰკრა. კანკურას ხმაზე აბბა აგიოდულეც მოვიდა, დაინახა ეკლესიაში დასვენებული ძმა და ძალიან შეწუხდა, რომ მასთან დამშვიდობება ვერ მოასწრო. იგი მიცვალებულის ცხედარს მიუახლოვდა და უთხრა:

– ადექი, ძმაო, უკანასკნელად მოგიკითხო!

მიცვალებული მართლაც წამოდგა და აბბა აგიოდულეს ემთხვია.

– ახლა კი მიიძინე, – თქვა ბერმა, – სანამ უფალი მოვიდოდეს და აღგადგენდეს.

 

. . .

ერთხელ იგივე აბბა აგიოდულე იორდანის ნაპირს მიუყვებოდა და ფიქრობდა:

„ნეტა სად არის ახლა ის თორმეტი ქვა, რომელიც ისუ ნავემ იორდანის ფსკერზე დააწყო – იქიდან აღებული სხვა თორმეტი ქვის სანაცვლოდ? უცბად მდინარე შუაზე გაიპო და ბერმა ის თორმეტი ქვა დაინახა. იგი მიწაზე დაემხო, ღმერთს მადლობა შესწირა და იქაურობას გაშორდა.

 

თავი 12 - აბბა ოლიმპიოსის სიტყვა

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

 

აბბა ოლიმპიოსს, გერასიმეს ლავრის პრესვიტერს, ერთ-ერთმა ძმამ სთხოვა:

– მითხარი სულის სასარგებლო სიტყვა.

– ნუ გაერევი მწვალებლებში, – უპასუხა ბერმა, – შეიკრძალე ენა და მუცელი, და სადაც არ უნდა მიხვიდე, თქვი გულში: „უცხო ვარ და გლახაკი“.

 

თავი 13 - „ჩემი ხელსაქმე მზრდის მეც და მათაც, ვინც ღმრთის გულისთვის მოდის ჩემთან“

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

 

აბბა მარკოზი ბანდოკლას მონასტრის მახლობლად მოღვაწეობდა; იგი განდეგილი იყო და სამოცდაცხრა წლის მანძილზე ცხოვრების ასეთი წესი ჰქონდა: რამდენიმე კვირა მიყოლებით მარხულობდა, – რის გამოც ზოგიერთებს უხორცოც კი ეგონათ იგი, – დღე და ღამე შრომობდა და თავისი შრომის საფასურს მთლიანად გლახაკებს ურიგებდა. მისი ამგვარი ღვაწლი ზოგიერთმა ქრისტესმოყვარე ადამიანმა შეიტყო. ისინი განდეგილს ესტუმრნენ და გულწრფელად სთხოვეს, მიეღო მათგან მცირედი შესაწირი. მაგრამ ბერმა არაფერი მიიღო, არამედ თქვა:

– არ მივიღებ, რამეთუ ჩემი ხელსაქმე მზრდის მეც და მათაც, ვინც ღმრთის გულისთვის მოდის ჩემთან.

 

თავი 14 - „...რომ ჩემი სული დაღუპვისაგან ეხსნა“

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

 

აბბა პოლიქრონიოსმა მოგვითხრო :

– ბანდოკლას მონასტერში ერთი ძმა ცხოვრობდა – მკაცრი მმარხველი და მოშურნე. ერთხელ მას სიძვის ბრძოლა დაეწყო; ეს ბრძოლა იმდენად ძლიერი იყო, რომ ძმამ ბოლოს და ბოლოს ვეღარ გაუძლო და თავისი გულისთქმის დასაცხრობად იერიქონში ჩავიდა. მაგრამ როგორც კი სამეძავო სახლში ფეხი შედგა, მთელი სხეული კეთრით დაეფარა... იგი მაშინვე დაბრუნდა მონასტერში, ღმერთს მადლობა შესწირა და თქვა:

– ღმერთმა გამომიგზავნა ეს სნეულება, რომ ჩემი სული დაღუპვისაგან ეხსნა.

 

თავი 15 - თან სიხარულით ჰმადლობდნენ ღმერთს

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

 

ბანდოკლას მონასტრის იღუმენის – აბბა კონონის შესახებ მამებმა მოგვითხრეს:

– ერთხელ აბბა კონონი ამორეაში მიდიოდა. გზად ებრაელები შემოხვდნენ, მისი მოკვლა განიზრახეს და ხმლები იშიშვლეს, რომ სასიკვდილო ჭრილობა მიეყენებინათ. მაგრამ ხელები ჰაერშივე გაუშეშდათ და ასე გაუნძრევლად იდგნენ მანამდე, ვიდრე ბერმა თავისი ლოცვით არ გაათავისუფლა ისინი. ებრაელები წავიდნენ, თან სიხარულით ჰმადლობდნენ ღმერთს.

 

თავი 16 - „მაგრამ მან არ შეისმინა ჩემი თხოვნა“

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

 

იორდანის მახლობლად, აბბა პეტრეს ლავრაში მოღვაწე ბერმა – აბბა ნიკოლაოსმა მოგვითხრო:

– ერთხელ, როდესაც რაითში ვცხოვრობდი, ორ ძმასთან ერთად თებაიდაში გამაგზავნეს. უდაბნოში რომ მივდიოდით, გზა შეგვეშალა და რამდენიმე დღე უგზო-უკვლოდ ვიხეტიალეთ. წყალი მალე გაგვითავდა, საშინლად გვტანჯავდა წყურვილი, მაგრამ წვეთ წყალსაც კი ვერსად მივაგენით. ბოლოს ძალები გამოგვეცალა, გზა ვეღარ გავაგრძელეთ და სიკვდილის მოლოდინში ერთი ბუჩქის ძირას ჩრდილში მივწექით. უცბად განკვირვებამ შემიპყრო და ასეთი ჩვენება ვიხილე: ჩემ წინ წყარო მოედინება. იქვე დგას ორი კაცი, ხელში ხის სასმისი უჭირავთ და წყალს ავსებენ. ერთ-ერთ მათგანს ვთხოვე:

– ღმრთის გულისათვის, დამალევინე ცოტა წყალი, რადგანაც ღონე სრულიად წამერთვა.

მაგრამ მან არ შეისმინა ჩემი თხოვნა.

– დაალევინე, – უთხრა მეორემ. მან კი უპასუხა:

– არ დავალევინებ, რადგან ის ძალიან ზარმაცია და არ ზრუნავს საკუთარ სულზე.

– მართალი ხარ, – თქვა ისევ მეორემ, – ის ზარმაცი და დაუდევარია, მაგრამ სტუმართმოყვარეობისთვის მაინც დავალევინოთ.

და მართლაც დაგვალევინეს – მეც და ჩემს თანამგზავრებსაც. ჩვენ წყურვილი მოვიკალით და ამის შემდეგ სამი დღე უწყლოდ ვიარეთ, სანამ, ბოლოს და ბოლოს, სოფელს არ მივადექით.

 

თავი 17

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

თავი 18

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

თავი 19 - „ჰოჲ, საბრალო ადამიანო!“

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

 

აბბა ელიამ მოგვითხრო:

– რამდენიმე ხანს იორდანის მახლობლად მდებარე ერთ-ერთ გამოქვაბულში ვცხოვრობდი, რადგან არ მინდოდა ლოცვითი კავშირი მქონოდა იერუსალიმის პატრიარქ მაკარისთან. ერთხელ, დაახლოებით შუადღის თორმეტ საათზე, კარზე ვიღაცამ დამიკაკუნა და როცა გავედი, ჩემ წინ ქალი დავინახე.

– აქ რა გინდა?! – ვკითხე მას.

– შემინდე, აბბა, – მიპასუხა ქალმა, – მეც შენი ცხოვრების წესით ვცხოვრობ. ჩემი გამოქვაბული აქედან ას ორმოცდაათ მეტრში თუ იქნება, – და სამხრეთისკენ მიმანიშნა. – უდაბნოში რომ მოვდიოდი, სიცხისგან საშინლად მომწყურდა. ყავ სიყვარული, გამომიტანე ცოტა წყალი!

გამოვუტანე, დავალევინე წყალი და მაშინვე გავისტუმრე. მაგრამ როგორც კი გამოქვაბულში შემოვბრუნდი, ეშმაკმა არაწმინდა აზრები მომაწოდა და სიძვის ძლიერი ბრძოლა დამეწყო. ამ ბრძოლას ვეღარ გავუძელი, ვერ დავაცხვრე ჩემში აღგზნებული მძაფრი ვნება და ხორციელი გულისთქმის დასაკმაყოფილებლად ქალს უკან გამოვედევნე. ხელში ჩემი კვერთხი მეჭირა და მივდიოდი. ისეთი მწველი მზე იყო, ჩემ ფეხქვეშ ქვებიც კი დნებოდნენ. აი, უკვე ასიოდე ნაბიჯიღა მაშორებდა ქალისგან, ვნება კი სულ უფრო და უფრო მიძლიერდებოდა. უცბად განკვირვებამ შემიპყრო და დავინახე, რომ ჩემ წინ მიწა გაიხსნა და შიგ ჩამიყოლია. ვხედავ, მიცვალებულები წვანან, მათი გახრწნილი გვამებიდან წუთხი გადმოდის და ირგვლივ საშინელი სუნი ტრიალებს. იქვე დარბაისლური გარეგნობის მოხუცი დგას, ამ გვამებზე მიმანიშნებს და მეუბნება:

– აი ეს ქალის სხეულია, ეს – კაცის. აჰა, გაძეხი და ისიამოვნე რამდენიც გინდა! ჰოჲ, საბრალო ადამიანო! რამხელა შრომა და ღვაწლი უნდა ჩაყარო წყალში ამ წუთიერი სიამოვნებისთვის და საკუთარი თავი ცათა სასუფევლისგან განაშორო! ჰოჲ, უბადრუკო! ამ ბილწი და საძაგელი ვნებისთვის მზადა ხარ სული წარიწყმიდო და საუკუნო სატანჯველს მიეცე!

ამასობაში იმ საშინელ სუნს ვეღარ გავუძელი და ძირს დავემხე. მოხუცი მომიახლოვდა, წამომაყენა; მე მაშინვე გავთავისუფლდი სიძვის ვნებისგან, დავბრუნდი ჩემს სენაკში და ვმადლობდი ღმერთს.

 

თავი 20 - „გამომიჩნდი მეც, მონასა ამას შენსა“

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

 

ერთ-ერთმა ბერმა გადმოგვცა თავისი ნაცნობი ბერის, ყოფილი მეომრის ნაამბობი:

– ერთხელ აფრიკაში მავრიტანელებს ვებრძოდით. მათ დაგვამარცხეს და უკან გამოგვედევნენ. ჩვენებიდან ბევრი ამოხოცეს. ერთ-ერთი ბარბაროსი მეც წამომეწია და ლახვარი მოიმარჯვა, რომ დაერტყა და იქვე გავეთავებინე.

– უფალო ღმერთო ჩვენო! – შევძახე მე. – რომელი გამოუჩნდი მხევალსა შენსა თეკლას და იხსენი იგი უწმინდურთა კაცთაგან. გამომიჩნდი მეც, მონასა ამას შენსა და დამიფარე მწარე სიკვდილისაგან. ამის ნაცვლად კი უდაბნოში წავალ და ჩემი ცხოვრების დარჩენილ დღეებს შენს სამსახურში გავატარებ.

მოვტრიალდი და ვხედავ – ჩემს უკან აღარავინაა... მაშინვე მივატოვე ყველაფერი და ამ ლავრაში მოვედი; და აი, უკვე, ღმრთის შეწევნით, ოცდათხუთმეტი წელიწადია აქა ვარ.

 

თავი 21

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

თავი 22

წინა <-----     დასაწყისში      -----> შემდეგი

თავი 23

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 24 - შიშველი თუ ვინმე შემოხვდებოდა, თავის ტანსაცმელს გაიხდიდა და მისცემდა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ქოზიბას სენაკებში ერთი ბერი მოღვაწეობდა, მასზე იქაური მამები ჰყვებოდნენ:

– როცა ის ჯერ კიდევ თავის სოფელში ცხოვრობდა, ასეთი ღვაწლი ჰქონდა აღებული: თუ დაინახავდა, რომ მისი რომელიმე თანასოფლელი სიღარიბის გამო მოსავალს ვერ თესავდა, ღამე მის ყანაში შეიპარებოდა, შეიყვანდა თავის ხარებს, შეიტანდა დასათეს თესლებს და გათენებამდე მუშაობდა, – ისე, რომ ამის შესახებ ყანის პატრონმაც კი არაფერი იცოდა. და მერეც, როცა უდაბნოში განმარტოვდა და ქოზიბას სენაკებში დაიწყო ცხოვრება, ასეთივე თანაგრძნობას იჩენდა ყოველი ადამიანის მიმართ. გათენდებოდა თუ არა, აიღებდა პურსა და წყალს და იორდანიდან იერუსალიმისკენ მიმავალ გზაზე დადგებოდა; როგორც კი ვინმე მგზავრს დაინახავდა, მაშინვე ჩამოართმევდა ტვირთს და ელეონის მთამდე მიატანინებდა, იქიდან მობრუნებულს კი სხვისი ტვირთი მოჰქონდა იერიქონამდე. ხშირად შეამჩნევდით მის სახეზე წურწურით ჩამომავალ ოფლს, როდესაც იგი მძიმე ტომარას ეზიდებოდა; ხანდახან მხრებით ერთი ან ორი ბავშვი მოჰყავდა, ხან კი ქალის ან კაცის დახეულ ფეხსაცმელს აკერებდა; თუ ვინმეს მშიერს ნახავდა, პურს შესთავაზებდა, მწყურვალს წყალს დაალევინედა; შიშველი თუ ვინმე შემოხვდებოდა, თავის ტანსაცმელს გაიხდიდა და მისცემდა; თუ გზაში მიცვალებულს გადაეყრებოდა, წესს აუგებდა და მიწას მიაბარებდა. აი ასეთ ღვაწლში იყო იგი დილიდან დაღამებამდე.

 

თავი 25

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 26 - „წამოდი და იხილე ჭეშმარიტება!“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა კვირიაკოსი იორდანის მახლობლად, კალამონის ლავრაში მოღვაწეობდა. ერთხელ მასთან დურასიელი მონაზონი მოვიდა, სახელად თეოფანე, და სთხოვა, სიძვის აზრებთან ბრძოლა ესწავლებინა მისთვის. ბერი დიდხანს ესაუბრებოდა სიწმინდესა და უბიწოებაზე და ამ საუბრიდან ძმამ დიდი სარგებელი მიიღო.

– ჰოჲ, მამაო, – შესძახა მან, – ნესტორიანელი რომ არ ვიყო, სამუდამოდ შენთან დავრჩებოდი.

ნესტორის სახელის გაგონებაზე ბერი ღრმად დამწუხრდა და შეევედრა ძმას, მიეტოვებინა ეს დამღუპველი მწვალებლობა და წმინდა კათოლიკე სამოციქულო ეკლესიას დაბრუნებოდა.

– შვილო, – ეუბნებოდა მას, – თუ სწორი სარწმუნოება არ გექნება და წმინდა ქალწულ მარიამს ჭეშმარიტ ღმრთისმშობლად არ აღიარებ, შეუძლებელი იქნება შენი ცხონება.

– ჰო, მაგრამ, მამაო, ყველა მწვალებელი ამას ამბობს: ვინც ჩვენს სარწმუნოებას არ აღიარებს, შეუძლებელია მისი ცხონებაო. ვეღარ გავიგე, მე უბადრუკმა, რომელს დავუჯერო. ევედრე ღმერთს, ცხადად დამანახოს ჭეშმარიტება.

ბერმა სიხარულით მოისმინა ეს სიტყვები.

– დარჩი აქ, ჩემს სენაკში, – თქვა მან. – იმედი მაქვს, რომ ღმერთი თავისი აურაცხელი მოწყალებით დაგანახებს ჭეშმარიტების გზას.

ძმა გამოქვაბულში დარჩა, ბერი კი მკვდარი ზღვის სანაპიროზე ჩავიდა და დიდხანს ლოცულობდა მისთვის. მეორე დღეს, დაახლოებით სამ საათზე, თეოფანეს ვიღაც უცნობი კაცი გამოეცხადა და უთხრა:

– წამოდი და იხილე ჭეშმარიტება!

და მიიყვანა იგი ბნელ ადგილზე. ირგვლივ საშინელი სუნი იდგა. ყველაფერს ცეცხლი მოსდებოდა. ამ ცეცხლში თეოფანემ დაინახა ნესტორი, მასთან ერთად კი – ევტიქი, აპოლინარიოსი, ევაგრე, დიდიმი, დიოსკორე, სევეროსი, არიოზი, ორიგენე და მრავალი სხვა.

– აი, – თქვა უცნობმა, – ეს მწვალებლების ადგილია. ყველა ის, ვინც არასწორად ასწავლის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელზე, და ისიც, ვინც მათს სწავლებას იზიარებს, ამ ადგილზე უნდა მოვიდეს. ახლა შენ იცი: თუ მოგეწონა ეს ადგილი, დარჩი ისევ ნესტორიანელებთან, ხოლო თუ არ გინდა, რომ შენც ამათ მსგავსად იტანჯებოდე, მაშინ სამოციქულო ეკლესიას შეუერთდი და ის ჭეშმარიტი სწავლება გაიზიარე, რომელსაც ბერი მისდევს. გარწმუნებ: ყველანაირი სათნოებითაც რომ იყოს შემკული ადამიანი, თუ ის მართალ სარწმუნოებას არ აღიარებს, საუკუნოდ ამ ადგილს დაიმკვიდებს.

როდესაც ბერი გამოქვაბულში დაბრუნდა, თეოფანემ ყველაფერი უამბო თავისი ჩვენების შესახებ. მალე იგი სამოციქულო ეკლესიას შეუერთდა და რამდენიმე წელიწადი ბერის ხელმძღვანელობით იცხოვრა კალამონის ლავრაში, შემდეგ კი მშვიდობით აღესრულა.

 

თავი 27

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 28 - იულიანე მესვეტე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთხელ იულიანე მესვეტემ სამი ანთებული ნაკვერცხალი გაახვია ტილოში და ერთ თავის ნაცნობ ბერს გაუგზავნა მოსაკითხად. ბერმა მიიღო ეს მოსაკითხი, ამის სანაცვლოდ კი იმავე ტილოში წყალი ჩაასხა, შემდეგ ტილოს პირი მოუკრა და მესვეტეს გაუგზავნა. მათ ერთმანეთისგან ოცი მილის მანძილი აშორებდათ.

 

. . .

აბბა კირილემ, იულიანე მესვეტის მოწაფემ, მოგვითხრო:

– ჩვენი თანასოფლელები ბევრს გვესაუბრებოდნენ აბბა იულიანეს სიწმინდის შესახებ. ერთხელ მამაჩემმა მე და ჩემი ძმა მასთან მიგვიყვანა. მე უკურნებელი სენი მჭირდა, ექიმები ვერაფერს მშველოდნენ. აბბა იულიანემ ლოცვა წამიკითხა და მაშინვე განმკურნა. ჩვენ, სამივენი, მასთან დავრჩით და მონაზვნად აღვიკვეცეთ. მამაჩემი ბეღელში განამწესეს და ძმების ყოველდღიურ საზრდელზე ზრუნვა დაავალეს. ერთ დღეს იგი ბერთან მივიდა და უთხრა:

– აბბა, პური აღარა გვაქვს.

– შედი, ძმაო, ბეღელში, – უპასუხა ბერმა, – და რასაც იპოვი, დაფქვი და გამოაცხვე, ხვალინდელ დღეზე კი ღმერთი იზრუნებს.

მამაჩემი საშინლად აღშფოთდა და სენაკში დაბრუნდა. ბეღელში შესვლა არც უფიქრია: იცოდა, რომ იქ არაფერი დახვდებოდა.

ამასობაში ძმებს დიდი გასაჭირი დაუდგათ. ბერმა დაუყოვნებლივ დაიბარა მამაჩემი და უთხრა:

– ძმაო კონონ, წადი, შეკრიბე ხორბალი და გამოაცხვე პური!

განრისხებულმა მამაჩემმა ჯიბიდან გასაღები ამოიღო, შეტრიალდა და თან ჩაილაპარაკა:

– მტვერი შევკრიბო? სხვა იქ აღარაფერია და!

მივიდა ბეღელთან, ბოქლომი გახსნა და კარს მიაწვა, რომ გაეღო, მაგრამ კარი არ იღებოდა, რადგან ბეღელი პირთამდე სავსე იყო ხორბლით. მაშინ მამაჩემმა შეინანა თავისი საქციელი და შენდობა სთხოვა ბერს.

 

თავი 29 - წმინდა ევქარისტიის სასწაული

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კილიკიის ქალაქ ეღონიდან ოცდაათი მილის მოშორებით ორი მესვეტე ცხოვრობდა. მათ ერთმანეთისგან ექვსი მილის მანძილი ჰყოფდათ. ერთი მათგანი მართლმადიდებელი იყო, მეორე კი – სევერიანელი. ამ უკანასკნელს უნდოდა, თავის სარწმუნოებაზე მოექცია მართლმადიდებელი ბერი, ამიტომაც ყოველდღე რაღაც ბრალდებებს უყენებდა, ცილს სწამებდა და ათასგვარ ხმას ავრცელებდა მასზე. ბოლოს მართლმადიდებელმა სთხოვა, ზიარების ნაწილი გაეგზავნა მისთვის. მწვალებელმა სიხარულით შეუსრულა თხოვნა, რადგან ეგონა, რომ უკვე გადმოიბირა თავის სარწმუნოებაზე. მართლმადიდებელმა აიღო რკინის ჭურჭელი, ცეცხლზე შემოდგა, კარგად გაახურა და მწვალებლის გამოგზავნილი ნაწილი შიგ ჩააგდო. ნაწილმა სიმხურვალეს ვეღარ გაუძლო და მაშინვე გაქრა. შემდეგ ბერმა მართლმადიდებელი ეკლესიის წმინდა ზიარების ნაწილი აიღო და იმავე ჭურჭელში მოათავსა. ჭურჭელი მაშინვე გაგრილდა, ნაწილი კი მთელი და უვნებელი დარჩა. ბერი სათუთად ინახავდა ამ ნაწილს. ჩვენც გვაჩვენა, როცა მას ვესტუმრეთ.

 

თავი 30 - „მე ისა ვარ, ვინც სამყაროს შემოქმედს – იესუ ქრისტეს – ყვრიმალში სცა“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კუნძულ კვიპროსზე, ფილოქსენის სავანეში, ჩვენ შევხვდით ერთ მონაზონს, რომელსაც სახელად ისიდორე ერქვა და წარმოშობით მილეტიდან იყო. შევამჩნიეთ, რომ ეს მონაზონი განუწყვეტლივ ტიროდა და მოთქვამდა, და ვთხოვეთ, ცოტა ხნით მაინც შეეწყვიტა ტირილი, მაგრამ ვერაფერს გავხდით.

– მე უმძიმესი ცოდვა მაქვს ჩადენილი, – გვეუბნებოდა იგი, – ადამიდან დღემდე არავის ჩაუდენია ამხელა ცოდვა...

– მართალი ხარ, მამაო, – ვამშვიდებდით ჩვენ, – ყველა ადამიანი ცოდვილია. ღმერთის გარდა ვინაა უცოდველი?

ის კი განაგრძობდა:

– არა, ძმანო, დამიჯერეთ, ვერც წმინდა წერილში, ვერც ზეპირ გადმოცემაში ვერსად შეხვდებით ჩემნაირ ცოდვილს ადამიანებს შორის. თუ გგონიათ, რომ ზედმეტს ვიბრალებ საკუთარ თავზე, მაშინ მომისმინეთ და ყველაფერს მოგიყვებით, თქვენ კი ლოცვებში მომიხსენიეთ.

მე ერში ცხოვრებისას ცოლი მყავდა. ორივენი სევეროსის მწვალებლობას მივსდევდით. ერთ დღეს, სახლში რომ დავბრუნდი, ცოლი არ დამხვდა: მითხრეს, მეზობელთან წავიდა საზიარებლადო. მეზობელი კი წმინდა სამოციქულო ეკლესიას ეკუთვნოდა. სასწრაფოდ გავიქეცი მისი სახლისკენ, რომ ჩემი ცოლი შემეჩერებინა. შევედი და შევიტყვე, რომ მას სულ ახლახან მიეღო ზიარება. მაშინვე ვწვდი ყელში, ხელები მაგრად მოვუჭირე და იმდენი ვქენი, სანამ წმინდა ნაწილი უკან არ ამოვაგდებინე. ავიღე ეს ნაწილი და ხან აქეთ ვისროდი, ხან იქით, ბოლოს კი რაღაც წუმპეში ჩავაგდე. იმავე წამს ზეციდან ელვა გადმოეშვა და წმინდა ნაწილი აიტაცა. ორი დღის შემდეგ ვიღაც ჩამოძენძილი ეთიოპელი გამომეცხადა.

– მე და შენ ერთნაირად განვიკითხებით საშინელ სამსჯავროზე, – მითხრა მან.

– შენ ვინა ხარ? – ვკითხე.

– მე ისა ვარ, ვინც სამყაროს შემოქმედს – იესუ ქრისტეს – ყვრიმალში სცა, – მიპასუხა ეთიოპელმა.

აი, ძმანო, ამიტომაც ვტირი და ვიგლოვ ჩემს ცოდვას – რომ განკითხვის დღეს ღმერთმა შემიწყალოს.

 

თავი 31 - „ნუ, მამაო, ნუ შეურაცხმყოფ მე“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

p> 

ერთხელ ორი ბერი ქალაქ ეღონიდან კილიკიის ტარსუსში მიდიოდა. გზაში ძალიან ჩამოცხა და, ღმრთის განგებით, ბერები ერთ-ერთ სასტუმროში შევიდნენ დასასვენებლად. იქ დახვდათ სამი ჭაბუკი: ისინი ეღონში მიდიოდნენ და ერთი მეძავი ქალი მიჰყავდათ თან. ბერები მოშორებით დასხდნენ. ერთმა მათგანმა სახარება ამოიღო და კითხვა დაიწყო. ეს რომ დაინახა, მეძავმა თავისი თანამგზავრები მიატოვა და ბერს გვერდით მიუჯდა.

– უბედურო! – უთხრა მას ბერმა. – სირცხვილიც აღარ გაგაჩნია? მოდიხარ და ჩვენს გვერდით ჯდები!

– ნუ, მამაო, ნუ შეურაცხმყოფ მე, – ლმობიერად მიუგო ქალმა. – მართალია, ყოველგვარი სიბილწით და არაწმინდებით ვარ სავსე, მაგრამ ღმერთმა როდი განაგდო მასთან მისული მეძავი დედაკაცი.

– არ განაგდო, რადგან დედაკაცმა იმ დღიდან თავი ანება ცოდვას, – უპასუხა ბერმა.

– და მეც, – შესძახა ქალმა, – ღმრთის შეწევნით ამიერიდან თავს ვანებებ ცოდვას!

მან მაშინვე მიატოვა ის სამი ჭაბუკიც და მთელი თავისი ქონებაც და ბერებს გაჰყვა. ბერებმა იგი ეღონის მახლობლად მდებარე ტონქიბას დედათა მონასტერში მიიყვანეს. ეს ამბავი თვითონ ყოფილმა მეძავმა ქალმა მიამბო. უკვე მოხუცი იყო, მე რომ ვნახე, და საოცარი კეთილგონივრულობით გამოირჩეოდა. მას სახელად მარიამი ერქვა.

 

თავი 32 - „შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათაჲ“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კილიკიის ტარსუსში ერთი კომედიანტი ცხოვრობდა, სახელად ბაბილა. მას ორი ხარჭა ჰყავდა: ერთს კომიტო ერქვა, მეორეს – ნიკოსა. კომედიანტი არაწმინდად ცხოვრობდა და ეშმაკის ბილწ საქმეებს აღასრულებდა. ერთხელ ეკლესიაში შევიდა. ღმრთის განგებით მღვდელი იმ დროს სახარების ამ ადგილს კითხულობდა: „შეინანეთ, რამეთუ მოახლებულ არს სასუფეველი ცათაჲ“. ამ სიტყვებმა შეაძრწუნა კომედიანტი. მას გაახსენდა მთელი თავისი ცხოვრება და ჩაფიქრდა საკუთარ ცოდვებზე. ეკლესიიდან რომ გამოვიდა, თავის ხარჭებს დაუძახა და უთხრა:

– თქვენ კარგად იცით, რა გარყვნილ ცხოვრებასაც ვეწეოდი თქვენთან ერთად, და არასოდეს გამომირჩევიხართ ერთი მეორისგან, ორივენი თანაბრად მიყვარდით. ახლა მთელ ჩემს ქონებას თქვენ გიტოვებთ, მე კი ამიერიდან ვტოვებ ერს და მონასტერში მივდივარ.

მეძავებს ცრემლები გადმოსცვივდათ და შესძახეს:

– ესაა შენი სამართალი? როცა სიბილწესა და გარყვნილებაში ცხოვრობდი, ჩვენს გვერდით იყავი და ჩვენც გვაზიარებდი სულის წარსაწყმედელ საქმეებს, ახლა კი, როცა საღმრთო ცხოვრება გადაწყვიტე, გვტოვებ და მიდიხარ, – მხოლოდ საკუთარი თავი გინდა აცხოვნო! არა, არა, ეს არ მოხდება! შენ არ დაგვტოვებ! გვინდა, რომ სათნოებაშიც შენი თანაზიარი გავხდეთ.

მაშინ კომედიანტმა მთელი თავისი ქონება გლახაკებს დაურიგა, ქალები დედათა მონასტერში მიიყვანა, თვითონ კი მონაზვნად აღიკვეცა, ქალაქის ერთ-ერთ კოშკში დაეყუდა და მთელი დარჩენილი ცხოვრება სინანულში გაატარა. მე საკუთარი თვალით ვნახე ეს ყოფილი კომედიანტი და დიდი სულიერი სარგებელი მივიღე მისგან. იგი საოცარი გულისხმიერებით, სიმდაბლითა და მოწყალებით გამოირჩეოდა.

ეს ყველაფერი იმისთვის ჩავიწერე, რომ მკითხველისთვისაც სარგებელი მომეტანა.

 

თავი 33 - მთავარეპისკოპოსი თეოდოტე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

მთავარეპისკოპოსი თეოდოტე4 ქალაქ თეოპოლისში5 ცხოვრობდა. მას საოცრად კეთილი გული ჰქონდა. ერთხელ, სადღესასწაულო წირვის შემდეგ, თავის ტრაპეზზე რამდენიმე მღვდელმსახური მიიწვია. მაგრამ ერთმა მათგანმა არ მოისურვა მორჩილების გაწევა და მიწვევაზე უარი განაცხადა. მაშინ თეოდოტე თვითონ ეახლა მღვდელმსახურს და სთხოვა, მისულიყო და მასთან ერთად გაეზიარებინა ტრაპეზი.

იმავე მთავარეპისკოპოს თეოდოტეზე ჰყვებოდნენ, რომ იგი საოცრად მშვიდი და თავმდაბალი იყო. ერთხელ თავის კლირიკოსთან* ერთად სადღაც მიემგზავრებოდა. კლირიკოსი ცხენით მიდიოდა, მთავარეპისკოპოსი კი ეტლში იჯდა.

– გავცვალოთ ხოლმე დრო და დრო ადგილები, – უთხრა მან კლირიკოსს.

კლირიკოსი კარგა ხანს უარზე იყო.

– ეს თქვენი შეურაცხყოფა იქნება, – ამბობდა იგი, – მე რომ ეტლში ჩავჯდე და თქვენ ცხენით იმგზავროთ.

მაგრამ თეოდოტე მანამდე არ მოეშვა, ვიდრე არ დაარწმუნა, რომ ეს მისთვის შეურაცხმყოფელი არ იქნებოდა და ადგილები არ გააცვლევინა.

 

თავი 34 - „შემინდე მე, ძმაო ჩემო“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

სხვა დროს თეოპოლისში კიდევ ერთი პატრიარქი ცხოვრობდა, სახელად ალექსანდრე6. ისიც საოცრად მოწყალე და ლმობიერი იყო. ერთხელ მას თავისმა გადამწერმა ოქრო მოპარა და თებაიდაში გაიქცა. იქ იგი ეგვიპტელმა ავაზაკებმა შეიპყრეს და თავიანთი ქვეყნის ყველაზე შორეულ მხარეში წაიყვანეს. ამის შესახებ რომ შეიტყო, ალექსანდრემ ავაზაკებს ოთხმოცი ნომისმა გაუგზავნა და გადამწერი გამოისყიდა. ხოლო როდესაც ეს უკანასკნელი დაბრუნდა, პატრიარქი მას იმდენად ალერსიანად ეპყრობოდა და ისეთ გულმოწყალებას იჩენდა მისდამი, რომ ერთ-ერთმა მოქალაქემ განაცხადა:

– არაფერია იმაზე უფრო სარფიანი, ვიდრე ის, რომ პატრიარქის მიმართ შესცოდო.

ერთხელ ერთმა დიაკონმა კლირიკოსების თანდასწრებით გაკიცხა საკვირველი ალექსანდრე, მან კი მუხლი მოუდრიკა დიაკონს და უთხრა:

– შემინდე მე, ძმაო, ჩემო.

 

თავი 35 - „წავიდეთ, ჩვენც წარვდგეთ მასთან ერთად სამსჯავროზე“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა პოლიქრონიოსი იერუსალიმის პატრიარქ ილიაზე7 გვიყვებოდა, რომ ვიდრე იგი უბრალო მონაზონი იყო, ღვინოს არ სვამდა, და ამავე წესს იცავდა მას შემდეგაც, რაც პატრიარქი გახდა.

იგივე იერუსალიმის პატრიარქი ილია და ანტიოქიის პატრიარქი ფლაბიანე იმპერატორმა ანასტასიმ8 გადასახლებაში გაგზავნა იმის გამო, რომ ისინი ქალკედონის კრების დადგენილებას იცავდნენ: ილია – აილში, ფლაბიანე – პეტრაში. ერთხელ მათ თავიანთი გადასახლების ადგილებიდან ერთმანეთს მისწერეს: „დღეს ანასტასი გარდაიცვალა. წავიდეთ, ჩვენც წარვდგეთ მასთან ერთად სამსჯავროზე“. ორი დღის შემდეგ მართლაც ორივემ შეისვენა.

 

თავი 36 - „ჩამოდი, შევიდეთ ცეცხლში“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ანტიოქიის პატრიარქ ეფრემზე9 მოგვითხრობდნენ, რომ იგი მართლმადიდებელი სარწმუნოების მხურვალე დამცველი იყო; ერთხელ შეიტყო, რომ ქალაქ იერაპოლის მახლობლად ერთი მესვეტე ცხოვრობდა, რომელიც სევეროსის მწვალებლურ სწავლებას იზიარებდა. პატრიარქი მასთან მივიდა და დიდხანს ევედრებოდა, მიეტოვებინა ეს დამღუპველი სწავლება და წმინდა კათოლიკე სამოციქულო ეკლესიას დაბრუნებოდა. მაგრამ მესვეტემ უპასუხა:

– მე კრების დადგენილებებს მანამდე ვერ მივიღებ, ვიდრე რაიმე სარწმუნო საფუძველი არ მექნება.

– რას მოითხოვ ჩემგან, – ჰკითხა ეფრემმა, – რით დაგარწმუნო, რომ ეკლესია, ქრისტეს მადლით, თავისუფალია ყოველგვარი მწვალებლობისაგან?

– დავანთოთ ცეცხლი და ორივენი შიგ შევიდეთ. ვინც უვნებელი გამოვა, მისი სარწმუნოება იქნება ჭეშმარიტი, – მიუგო მესვეტემ.

– კარგი იქნებოდა, დაგეჯერებინა ჩემთვის, შვილო, და არ მოგეთხოვა ის, რაც ჩემს ძალებს აღემატება, მაგრამ რაკი ჩემი გამოცდა განგიზრახავს, ვესავ ღმერთს, შენი სულის საცხოვნებლად ამასაც შემაძლებინებს.

ეფრემი ხალხს მიუტრიალდა და უბრძანა შეშა მოეტანათ. მისი ბრძანება დაუყოვნებლივ შესრულდა. მაშინ მან სვეტის წინ ცეცხლი დაანთო და მესვეტეს მიმართა:

– ჩამოდი, შევიდეთ ცეცხლში, როგორც მოისურვე.

მაგრამ პატრიარქის სიმტკიცე რომ დაინახა, მესვეტემ უკან დაიხია და ჩამოსვლაზე უარი განაცხადა.

– შენ თვითონ არ შემომთავაზე ცეცხლში შესვლა? ახლა რატომღა ამბობ უარს? – ჰკითხა მას პატრიარქმა. შემდეგ თავისი ომოფორი მოიხსნა, ცეცხლთან მივიდა და წარმოთქვა:

– უფალო იესუ ქრისტე, ღმერთო ჩვენო, რომელმან ჩვენისა ცხოვრებისათვის ჭეშმარიტად ხორცნი შეისხენ წმიდისაგან ღმრთისმშობელისა და მარადის ქალწულისა მარიამისაგან, განგვიცხადე შენი სიმართლე!

ლოცვა რომ დაამთავრა, მან თავისი ომოფორი შუაგულ ცეცხლში შეაგდო. ცეცხლი სამი საათის მანძილზე ენთო. შეშა მთლიანად დაიწვა, ომოფორი კი სრულიად უვნებელი გადარჩა, დამწვრობის კვალიც კი არ ეტყობოდა. მაშინ მესვეტემ შეინანა თავისი ცთომილება, სევეროსის მწვალებლური სწავლება დაგმო და სამოციქულო ეკლესიას შეუერთდა. იგი ეფრემის ხელიდან ეზიარა წმინდა საიდუმლოს და ჰმადლობდა და ადიდებდა ღმერთს.

 

თავი 37 - „რამეთუ ეს ის მსხვერპლი და შესაწირავია, რომელიც ღმერთს სათნო-ეყოფა“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთ-ერთი ეპისკოპოსის შესახებ ჰყვებოდნენ, რომ მან მიატოვა თავისი საეპისკოპოსო კათედრა და თეოპოლისში ჩავიდა, სადაც ხუროდ დაიწყო მშენებლობაზე მუშაობა. აღმოსავლეთის მხარის გამგებელი იმ დროს იყო ეფრემი 10 – ღმრთისმოშიში და მოწყალე კაცი. ის აღადგენდა იმ საზოგადოებრივ ნაგებობებს, რომლებიც მიწისძვრისგან იყო დანგრეული. ერთხელ ეფრემს ძილში ეპისკოპოსი ეჩვენა: იგი იწვა და ეძინა, თავზე კი ზეციდან გადმოშვებული ცეცხლოვანი სვეტი ადგა. ჩვენება არა ერთხელ და ორჯერ, არამედ მრავალჯერ განმეორდა და იმდენად შთამბეჭდავი და შემაძრწუნებელი იყო, რომ ეფრემს შიშის ზარი დაეცა. „რას უნდა ნიშნავდეს ეს სიზმარი?“ – ფიქრობდა იგი; მაგრამ ვერაფერს მიმხვდარიყო, რადგან არ იცოდა, რომ ის ხურო, რომელიც მას ძილში ეცხადებოდა, სინამდვილეში ეპისკოპოსი იყო. ან საიდან უნდა სცოდნოდა, როგორ უნდა შეეცნო ეპისკოპოსი იმ ადამიანში, რომელიც მძიმე შრომისაგან სრულიად დაგლახაკებულიყო, ტანზე ძონძები ემოსა, თმები კი მუდმივად აწეწილი და სიცხისგან შეტრუსული ჰქონდა. ბოლოს ეფრემმა იგი თავისთან დაიბარა და ჰკითხა, თუ ვინ იყო, რა ერქვა, ან საიდან მოსულიყო.

– მე ამ ქალაქის ერთი მდაბიოთაგანი ვარ, – უპასუხა ეპისკოპოსმა, – თავი რომ ვირჩინო, მშენებლობაზე დავიწყე მუშაობა, და ღმრთის შეწევნით, საკუთარი შრომის ფასად ვშოულობ ლუკმა-პურს.

მაშინ გამგებელმა, ზეგარდამო შთაგონებით აღძრულმა, შესძახა:

– დამიჯერე, სანამ არ მეტყვი ვინა ხარ, აქედან არ გაგიშვებ!

ეპისკოპოსი მიხვდა, რომ სიმართლეს ვეღარ დაფარავდა და თქვა:

– კარგი, ყველაფერს მოგიყვები, ოღონდ იმ პირობით, რომ სანამ ცოცხალი ვარ, ჩემს საიდუმლოს არავის გაანდობ. თუმცა რა მქვია ან რომელი ქალაქიდან ვარ, ამას არ გეტყვი. მე ჩემს მხარეში ეპისკოპოსი ვიყავი, მაგრამ ღმრთის გულისათვის მივატოვე საეპისკოპოსო კათედრა და თეოპოლისში ჩამოვედი – რომ სხეული შრომით მოვაუძლურო და საკუთარი შრომითვე მოვიპოვო ყოველდღიური საზრდელი. შენ კი, გამგებელო, ნუ დაიზარებ მოწყალების გაცემას. ამ დღეებში იესუ ქრისტე მოციქულთა საყდარზე დაგსვამს თეოპოლისის ეკლესიაში და თავის სამწყსოს მოგანდობს, – რომელიც მან, ჭეშმარიტმა ღმერთმა, საკუთარი სისხლის ფასად გამოისყიდა. და კიდევ გაგიმეორებ: ნუ დაიზარებ მოწყალების გაცემას და ბრძოლას მართალი სარწმუნოებისათვის, რამეთუ ეს ის მსხვერპლი და შესაწირავია, რომელიც ღმერთს სათნო-ეყოფა.

მალე ეფრემი მართლაც ეპისკოპოსად აკურთხეს. იგი მადლობას სწირავდა იესუ ქრისტეს და ამბობდა:

– რამდენი სარწმუნო და გულითადი მონა ჰყავს ღმერთს დაფარულად ამქვეყანაზე, და ამის შესახებ თვით მის გარდა არავინ უწყის.

 

თავი 38 - ეს იყო სამართლიანი მისაგებელი იმისთვის, რაც მან ქრისტეს ეკლესიისა და მისი ჭეშმარიტი მწყემსების წინააღმდეგ მოიმოქმედა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთმა ღმრთისმოყვარე კაცმა გვიამბო:

– პატრიარქები ექვთიმე11 და მაკედონი12 ქალკედონის კრებაზე მართალი სარწმუნოების აღიარებისათვის იმპერატორმა ანასტასიმ13 პონტოში გადაასახლა. ამ ამბის შემდეგ იმპერატორს სიზმარში ვიღაც დიდებული, ბრწყინვალედ მოსილი კაცი ეჩვენა: მას ხელში წიგნი ეჭირა, იდგა და კითხულობდა. ხუთი ფურცელი რომ გადაშალა, იმპერატორის სახელი ამოიკითხა და თქვა:

– აი, შენი ბოროტმორწმუნეობისათვის აღვხოცავ თოთხმეტს.

და თითით გადახაზა ნაწერი.

ორი დღის შემდეგ ზეცა დამაბრმავებელმა ელვამ დასერა და გაისმა საშინელი ქუხილი. შეძრწუნებულ იმპერატორს იქვე, თავის სასახლეშივე აღმოხდა სული. ეს იყო სამართლიანი მისაგებელი იმისთვის, რაც მან ქრისტეს ეკლესიისა და მისი ჭეშმარიტი მწყემსების წინააღმდეგ მოიმოქმედა.

 

თავი 39 - „დაბრუნდი შენს მონასტერში და იქ გულმოდგინედ ილოცე ჩემთვის“

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ანტიოქიაში რომ ვიყავი, იქაური ეკლესიის პრესვიტერმა მომითხრო ერთი ამბავი, რომელიც მას პატრიარქ ანასტასისგან14 მოესმინა:

– აბბა სევერიანეს მონასტრიდან ერთი ჭაბუკი მონაზონი ელევთეროპოლში გააგზავნეს საქმეზე. გზად ნაცნობ მიწისმოქმედთან შეიარა: იგი ქვრივი იყო და ერთადერთი ასული ჰყავდა. მონაზონი სამი დღე დარჩა მიწისმოქმედის სახლში. და აი, ეშმაკმა, რომელიც მარადის კაცთა წარწყმედას ეძიებს, მის გულში არაწმინდა ვნება ჩათესა ქალწულის მიმართ. ამ ვნებამ მისი გონებაც სრულიად დაიმორჩილა და ახლა იგი მხოლოდ და მხოლოდ ხელსაყრელ შემთხვევას ეძებდა თავისი ხორციელი გულისთქმის დასაკმაყოფილებლად. და აი, შემთხვევამაც არ დააყოვნა. მასპინძელს გადაუდებელი საქმე გამოუჩნდა და იძულებული გახდა, ასკალონში გამგზავრებულიყო. მაშინ მონაზონი ქალწულთან მიიჭრა, იმ განზრახვით, რომ ძალა ეხმარა მასზე. ასეთ მღელვარებაში რომ დაინახა ჭაბუკი მონაზონი, ქალწულმა უთხრა მას:

– დამშვიდდი, ძმაო, ნუ ჩქარობ შენი ვნების დაკმაყოფილებას. მამაჩემი დღეს და ხვალ არ დაბრუნდება. ჯერ ყურადღებით მომისმინე, რაღაცა მინდა გკითხო, და მერე რაც ღმრთის ნება იქნება, ის გავაკეთოთ.

ჭაბუკი შეჩერდა.

– ძმაო, რამდენი წელია, რაც მონასტერში ხარ? – ჰკითხა ქალწულმა.

– ჩვიდმეტი.

– ქალთან თუ გქონია ხორციელი ურთიერთობა?

– არა.

– და ამდენი ხნის მოღვაწეობა ამ წუთიერი სიამოვნებისთვის გინდა წარწყმიდო? ვინ იცის, რამდენჯერ დაგიღვრია ცრემლი, რომ სხეული ბილწი ვნებისაგან გაგეთავისუფლებინა და უბიწოდ წარდგომოდი ქრისტეს! ვინ იცის, რამდენი გასაჭირი დაგითმენია საკუთარი სული ცხონებისათვის; ახლა კი ეს ყველაფერი წყალში გინდა ჩაყარო? კარგი, დავანებოთ ამას თავი, ვთქვათ, დავყევი შენს ნებას: მზადა ხარ, რომ თან წამიყვანო და მთელი ცხოვრება მარჩინო?

– არა, – მიუგო მონაზონმა.

– მაშინ სრულ სიმართლეს გეტყვი: თუ ჩემზე ძალას იხმარ, მრავალ ბოროტებაში დაგედება ბრალი.

– მაინც? – ჰკითხა ჭაბუკმა.

– საკუთარ სულს ხომ წარიწყმიდავ, ჩემი სულის წარწყმედასაც შენი ხელიდან გამოიძიებს ღმერთი; და კიდევ, შემიძლია ფიცით დავამტკიცო: თუ ჩემს ქალწულებრივ სიწმინდეს შეურაცხჰყოფ, მაშინვე თავს მოვიკლავ და შენ ღმერთი განგსჯის, როგორც მეძავსა და კაცისმკვლელს. ეს რომ არ მოხდეს, დაბრუნდი შენს მონასტერში და იქ გულმოდგინედ ილოცე ჩემთვის.

მონაზონი გონს მოეგო, წამოვიდა მიწისმოქმედის სახლიდან და თავის მონასტერში დაბრუნდა. იქ იგი იღუმენის წინ მუხლებზე დაემხო, ყველაფერი აღიარა და სთხოვა, ამიერიდან აღარსად გაეშვა.

ამ ამბიდან სამი თვის შემდეგ მონაზონი გარდაიცვალა.

 

თავი 40 - კოზმან საჭურისი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ბიზანტიის მონასტრის პრესვიტერმა, აბბა ბასილიმ, მოგვითხრო:

– ერთხელ პატრიარქ გრიგორისთან15 ვიყავი თეოპოლისში. ჩემი იქ ყოფნისას იერუსალიმის ფარანის ლავრიდან აბბა კოზმან საჭურისი16 ჩამოვიდა. ეს იყო ჭეშმარიტი მონაზონი და მართლმადიდებელი სარწმუნოების მხურვალე დამცველი, ზედმიწევნით განსწავლული წმინდა წერილში. ჩამოსვლიდან სულ რამდენიმე დღის შემდეგ იგი გარდაიცვალა. პატიარქს უნდოდა, პატივი მიეგო ბერისთვის, ამიტომაც ბრძანა ერთი უცხო ეპისკოპოსის გვერდით დაეკრძალათ იგი. მესამე დღეს ბერის საფლავთან მივედი, მუხლი მოვიყარე და ლოცვა დავიწყე. მის საფლავზე ერთი გლახაკი იჯდა და ტაძარში შემსვლელთაგან მოწყალებას ითხოვდა.

– აბბა, – მითხრა მან, – თქვენ რომ აქ ბერი დაასაფლავეთ, ნამდვილად დიდი მამაა.

– საიდან იცი? – ვკითხე.

– მე თორმეტი წელიწადი დავრდომილი ვიყავი და ახლა მან განმკურნა, ღმრთის შეწევნით. როცა დანაღვლიანებული ვარ, მოდის და მანუგეშებს, მიმსუბუქებს ნაღველს; და კიდევ ერთ საოცარ ამბავს გეტყვი: ეს ორი დღეა, საფლავიდან ბერის შეძახილები მესმის – იგი ეპისკოპოსს მიმართავს:

– შორს ჩემგან! ეკლესიის მტერო! ერეტიკოსო! არ გაბედო მოახლოება!

გლახაკის ეს ნაამბობი, რომ მოვისმინე, პატრიარქთან წავედი, ყველაფერი ვუამბე და ვთხოვე ნება დაერთო, ბერის სხეული სხვაგან გადამესვენებინა.

– მერწმუნე, შვილო, – მიპასუხა პატრიარქმა, – აბბა კოზმანს ვერაფერს ავნებს მწვალებელ ეპისკოპოსთან სიახლოვე. ეს იმისთვის მოხდა, რომ გამჟღავნებულიყო მისი სათნოება, რომელიც მას სიცოცხლეში ჰქონდა და სიკვდილის შემდეგაც გაჰყვა – მისი მოშურნეობა მართალი სარწმუნოებისათვის; თანაც უცხო ეპისკოპოსის აღმსარებლობაც გაგვეგო და მართლმადიდებლად აღარ ჩაგვეთვალა იგი.

 

. . .

– ფარანის ლავრაში რომ ვიყავი, – განაგრძობდა პრესვიტერი, – აბბა კოზმანმა მიამბო: „ერთხელ, სახარების კითხვისას, იმ ადგილს მივადექი, სადაც იესუ ქრისტე თავის მოწაფეებს ეუბნება: „რომელსა არა აქუნდეს (მახვილი), განყიდენ სამოსელი თვისი და იყიდენ მახვილი“; ხოლო მოწაფეები მიუგებენ: „უფალო, აჰა ესერა არიან აქა ორ დანაკ“. „რას უნდა ნიშნავდეს ეს სიტყვები?“– ვფიქრობდი მე, მაგრამ ვერაფერს მივმხვდარიყავი. და ბოლოს, მიუხედავად იმისა, რომ შუადღის მწველი მზე აცხუნებდა, გადავწყვიტე „კოშკების“ ლავრაში წავსულიყავი და აბბა თეოფილესთვის მეკითხა ამის შესახებ. გამოვედი ჩემი სენაკიდან და იორდანისკენ გავემართე. უდაბნოში რომ მივდიოდი, კალამონის მახლობლად, მთაზე, უზარმაზარი გველი შევნიშნე. იგი ჩემკენ მოცოცავდა და იმდენად დიდი იყო, რომ მისი სხეული მოძრაობისას რაღაც თაღების მსგავსს ქმნიდა. მივხვდი, რომ ამით ეშმაკს ჩემი მოშურნეობის განელება უნდოდა. მაგრამ, ბერის ლოცვით, მე უვნებლად გავიარე ერთ-ერთი თაღის ქვეშ და სწრაფად წავედი „კოშკების“ ლავრისკენ. ბერმა ასე განმარტა სახარების სიტყვები:

– ორი დანა ორ სათნოებას ნიშნავს: მართალ სარწმუნოებას და კეთილ საქმეებს. ვისაც ეს ორი სათნოება აქვს, ის სრულყოფილებას მიაღწევს და ცხონებას მოიპოვებს“.

. . .

მე ათი წელიწადი ვცხოვრობდი ფარანის ლავრაში. აბბა კოზმანთან ერთ-ერთი საუბრისას ათანასე ალექსანდრიელის რომელიღაც გამონათქვამი ვახსენე. ამასთან დაკავშირებით ბერმა მითხრა:

– თუ სადმე წმინდა ათანასეს სიტყვას მოჰკრავ ყურს და ქარტა არ გექნება ჩასაწერად, გაიხადე შენი სამოსელი და ზედ დაწერე.

ასეთი მხურვალე სიყვარული ჰქონდა აბბა კოზმანს ეკლესიის მამების მიმართ.

აი კიდევ რას მოგვითხრობდნენ მასზე: ყოველთვის, შაბათ საღამოდან კვირა დილამდე იგი ფეხზე დამდგარი გალობდა ფსალმუნებს და ლოცულობდა. ერთი წუთითაც არ ჯდებოდა. მხოლოდ გამთენიისას, თავის კანონს რომ დაასრულებდა, სკამზე ჩამოჯდებოდა ხოლმე და ლიტურგიის დაწყებამდე სახარებას კითხულობდა.

 

თავი 41

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 42

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 43 - უსჯულო ეპისკოპოსი თალალე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

თესალონიკში ერთი ეპისკოპოსი ცხოვრობდა, სახელად თალალე.20 მას არ ჰქონდა ღმრთის შიში, არ სწამდა საუკუნო ცხოვრება, ქრისტიანულ მოძღვრებას არაფრად აგდებდა და სამღვდელმთავრო ხარისხსაც შეურაცხყოფდა; ერთი სიტყვით, მწყემსის ნაცვლად ის მტაცებელი მგელი იყო. მან უარყო ყოვლადწმინდა სამება და, ეშმაკს დამონებულმა, კერპებს შესწირა მსხვერპლი. მაშინ ეკლესიის მეთაურებმა მას სამღვდელმთავრო ხარისხი ჩამოართვეს და ეკლესიიდან განკვეთეს. მაგრამ უსჯულო ეპისკოპოსმა, რომელსაც ყოველგვარი სირცხვილი დაკარგული ჰქონდა, გადაწყვიტა ფულით მოესყიდა ხელისუფლება და თავისი საყდარი დაებრუნებინა, – როგორც სოლომონ ბრძენი ამბობს: „ყოველივე ოქროჲთა განემარჯვების“; მაგრამ ღმერთმა არ გაწირა თავისი ეკლესია. ერთ დღეს, კონსტანტინოპოლში ყოფნისას, თალალე მდიდრულად შეიმოსა, აიღო დიდძალი ოქრო და თავის თანაშემწეებთან ერთად მეფესთან წასასვლელად გაემზადა. მაგრამ უცბად მუცელი ასტკივდა და იძულებული გახდა საპირფარეშოში შესულიყო. იქ ორი საათი დაყო. ბოლოს ერთ-ერთმა თანაშემწემ, დაყოვნების მიზეზი რომ გაეგო, შიგნით შეაკითხა და შემზარავი სურათი იხილა: ეპისკოპოსს თავი საპირფარეშოს ხვრელში ჰქონდა გაყოფილი, ფეხები კი ჰაერში აეშვირა... მას, უბედურს, ისეთივე საშინელი სიკვდილი ეწია, როგორიც ღმრთისმბრძოლ არიოზს და მასთან ერთად საუკუნო სატანჯველს მიეცა. არიოზსაც ხელისუფლების მეშვეობით უნდოდა ეკლესიაში შეჭრა, მაგრამ წმინდა ეკლესიის ანგელოზმა იგი საპირფარეშოში მოაკვდინა და მისი ნაწლავები გარეთ გადმოითხია. ასევე თალალეც, ხელისუფლების არაკანონიერი დახმარების გზით, საშინელი ბოროტმოქმედების ჩადენას აპირებდა, მაგრამ თესალონიკის ეკლესიის ანგელოზი, დიდმოწამე დიმიტრისთან ერთად, წინ აღუდგა ამ უსჯულოებას: როდესაც ეპისკოპოსი თავის თანამოაზრე უწმინდურ დემონთან შეთანხმებით ეკლესიისთვის მახის დაგებას გეგმავდა, მისი უსჯულო თავი უბინძურეს ხვრელში აღმოჩნდა, მისი ფეხები კი, მიწაზე არასწორად მავალი, ჰაერში გამოეკიდა – ნიშნად იმისა, თუ რა საშინელია ჩავარდე ცოცხალი ღმრთის ხელში, და ნიშნად მომავალი განკითხვის დღისა.

 

თავი 44 - ძმაო, იზრუნე საკუთარ სულზე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

თებაიდაში რომ ვიყავით, ერთმა ბერმა გვიამბო:

– ქალაქ ანტინოეს მახლობლად ერთი დიდი მამა ცხოვრობდა. იგი სამოცდაათი წელიწადი თავის სენაკში იყო დაყუდებული. ჰყავდა ათი მოწაფე. მათგან ერთ-ერთი ძალიან ზარმაცი და დაუდევარი იყო. ბერი ხშირად არიგებდა მას და ეუბნებოდა:

– ძმაო, იზრუნე საკუთარ სულზე, სიკვდილი არ დააყოვნებს, სიკვდილს კი სასჯელიც მოჰყვება.

მაგრამ ძმა არასოდეს უჯერებდა ბერს, გულთან ახლოსაც კი არ მიჰქონდა მისი სიტყვები. ცოტა ხნის შემდეგ ეს ძმა გარდაიცვალა. ბერი ძალიან განიცდიდა მის სიკვდილს, რაკი იცოდა, რომ მან დაუდევრად და უზრუნველად გაატარა მთელი თავისი ცხოვრება. ერთ დღეს იგი შეევედრა ღმერთს:

– უფალო იესუ ქრისტე, ღმერთო ჭეშმარიტებისაო, გამომიცხადე, სად წავიდა გარდაცვლილი ძმის სული!

უცბად ბერი განკვირვებამ შეიპყრო და დაინახა ცეცხლის მდინარე, რომელშიც უამრავი სული იყო ჩაყრილი, მათ შორის კი ახლადგარდაცვლილი ძმისაც. მას ცეცხლი ყელამდე სწვდებოდა. ბერმა შესძახა:

– განა ამისთვის არ გევედრებოდი, შვილო, გეზრუნა საკუთარ სულზე?

– ვმადლობ ღმერთს, მამაო, – უპასუხა ძმამ, – რომ შენი ლოცვით თავი მაინც მაქვს ცეცხლის გარეთ. ფეხები კი ეპისკოპოსის თავზე მიდგას.

 

თავი 45 - შენ, ფიცის გამტეხს, როდი გეძლევა ჩემი მხილების უფლება

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთმა ბერმა მოგვითხრო ამბავი, რომელიც მას აბბა თეოდორე ელიოტელისგან მოესმინა:

– ელეონის მთაზე ერთი დიდი მოღვაწე მამა ცხოვრობდა. ეშმაკი მას ძლიერად ებრძოდა სიძვის აზრებით. ერთ-ერთი ასეთი ბრძოლის დროს მოთმინებიდან გამოსულმა ბერმა შესძახა:

– როდისღა დამანებებ თავს ბოლოს და ბოლოს?! სიბერეში მაინც მომასვენე!

მაშინ ეშმაკი მას ხილული სახით გამოეცხადა და უთხრა:

– თუ დაიფიცებ, რომ არავის გაუმხელ, რასაც ახლა გეტყვი, დაგანებებ თავს.

– ვფიცავ ზეცათა მეუფეს, არავის გავუმხელ! – მიუგო ბერმა.

– თავი დაანებე ამ ხატის თაყვანისცემას და მეც თავს დაგანებებ, – თქვა ეშმაკმა და ღვთაებრივ ყრმასთან ერთად გამოსახულ ღმრთისმშობლის ხატზე მიუთითა.

– კარგი, მომეცი დრო მოსაფიქრებლად, – უპასუხა ბერმა.

მეორე დღეს მან ეს ყველაფერი აბბა თეოდორე ელიოტელს უამბო, რომელიც იმ დროს ფარანის ლავრაში ცხოვრობდა.

– ჭეშმარიტად მოუკიცხიხარ ეშმაკს, მამაო, – უთხრა აბბამ, – არ უნდა დაგეფიცა. მაგრამ კარგი ქენი, რომ არ დამალე ეს ამბავი. იცოდე, არ არსებობს ამქვეყნად იმაზე მძიმე და დამღუპველი ცოდვა, ვიდრე ის, რომ ქრისტესა და ღმრთისმშობლის ხატების თაყვანისცემა უარყო.

ამის შემდეგ აბბა თეოდორემ მას მრავალი რჩევა-დარიგება მისცა, სრულიად დაამშვიდა, განამტკიცა და თავის სენაკში წავიდა. და, აი, ეშმაკი ისევ გამოეცხადა განდეგილს.

– რას ნიშნავს ეს, არამზადა ბერო! განა არ დაიფიცე, რომ არავის ეტყოდი? რატომ მოუყევი ყველაფერი სტუმრად მოსულ ბერს?! იცოდე, განკითხვის დღეს ისე განისჯები, როგორც ფიცის გამტეხი.

– შენ, ფიცის გამტეხს, როდი გეძლევა ჩემი მხილების უფლება, – მიუგო განდეგილმა, – მე შენ აღარაფერს დაგიჯერებ. კარგად ვიცი, რომ დავიფიცე და შემდეგ გავტეხე ეს ფიცი. მაგრამ შენ წინაშე როდი ვარ დამნაშავე, არამედ ჩემი მეუფისა და შემოქმედის წინაშე. შენ კი უეჭველად მიიღებ სასჯელს, როგორც ფიცის გამტეხი და ყოველგვარი ბოროტების პირველმოთავე.

 

თავი 46 - შენს სენაკში ჩემი მტერია

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

იორდანის მახლობლად მდებარე კალამონის ლავრაში ჩვენ მოვინახულეთ პრესვიტერი აბბა კვირიაკოსი, და, აი, რა გვიამბო მან:

– ერთ დღეს სიზმარში პორფირით მოსილი დიდებული მანდილოსანი მეჩვენა. იგი ჩემი სენაკის გარეთ იდგა და თან ორი ბრწყინვალე კაცი ახლდა. მივხვდი, რომ ეს მანდილოსანი ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელი იყო, მისი მხლებლები კი – იოანე ნათლისმცემელი და იოანე ღმრთისმეტყველი. სწრაფად გავედი სენაკიდან და ღმრთისმშობელს შევევედრე, შემოსულიყო და ლოცვა ეთქვა ჩემს სენაკში. მაგრამ მან არ ისურვა შემოსვლა. ვიდექი და დიდხანს ვევედრებოდი, არ გავეშვი დამცირებული და შეურაცხყოფილი. როცა დაინახა, რომ თავს არ ვანებებდი, ღმრთისმშობელმა მკაცრად მიპასუხა:

– შენს სენაკში ჩემი მტერია, როგორ მთხოვ შემოსვლას?!

ეს თქვა და გამშორდა. ამ დროს მეც გამოვფხიზლდი და, ღრმად დამწუხრებულმა, დავიწყე იმაზე ფიქრი, ხომ არაფერი შევცოდე ღმრთისმშობლის წინაშე, თუნდაც აზრით, – რადგანაც სენაკში ჩემ გარდა არავინ იყო, – მაგრამ ვერაფერი გავიხსენე. მაშინ გადავწყვიტე რამე წამეკითხა და ამით მაინც გამექარვებინა ჩემი მწუხარება. ხელში იერუსალიმის პატრიარქ ევსუქის თხზულებები მომხვდა. გადავშალე და ბოლო ფურცლებზე უკეთური ნესტორის ორი წერილი დავინახე. მაშინ კი მივხვდი, რომ სწორედ ეს იყო ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მტერი. სასწრაფოდ წავიღე წიგნი და იმ ძმას დავუბრუნე, ვისგანაც წამოღებული მქონდა.

– აიღე, ძმაო, შენი წიგნი, – ვუთხარი, – მან სარგებელი იმდენი არაფერი მომიტანა, რამდენიც მავნო.

ძმა შემევედრა მეთქვა, რას ვგულისხმობდი ამ სიტყვებში, და როდესაც სიზმარი ვუამბე, იგი საღმრთო მოშურნეობით აღივსო, წიგნიდან ნესტორის წერილები ამოგლიჯა და ცეცხლში ჩააგდო. თან ამბობდა:

– ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მტერს არც მე გავაჩერებ ჩემს სენაკში!

 

თავი 47 - კომედიანტი გაიანე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ფინიკიაში ერთი კომედიანტი ცხოვრობდა, სახელად გაიანე. იგი თეატრის სცენაზე გამოდიოდა, ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელს განასახიერებდა და აბუჩად იგდებდა. ერთ დღეს ღმრთისმშობელი მას ძილში გამოეცხადა და უთხრა:

– რა დაგიშავე? რისთვის მლანძღავ, რისთვის დამცინი?

მაგრამ კომედიანტმა არაფრად ჩააგდო ეს გამოცხადება და კვლავ ჩვეულებრივად გააგრძელა თავისი საქმე. ღმრთისმშობელი მეორედაც და მესამედაც გამოეცხადა და სცადა გონს მოეყვანა იგი. მაგრამ ეს გამოცხადებებიც უშედეგო აღმოჩნდა. და აი, ერთ დღეს, შუადღის ძილში, ყოვლადწმინდა ქალწული უხმოდ გამოეცხადა კომედიანტს, მის ხელებსა და ფეხებზე თითით ხაზი გაავლო და წავიდა. როდესაც კომედიანტი გამოფხიზლდა, იგრძნო, რომ ხელ-ფეხი წართმეული ჰქონდა და ხესავით უმოძრაოდ იდო ლოგინზე. ყველას უყვებოდა, საბრალო, თავის გასაჭირს, ყველას წინაშე აღიარებდა, რომ ეს სასჯელი მან დამსახურებულად მიიღო; რომ მეტსაც იმსახურებდა, მაგრამ ღმრთისმშობელმა თავისი კაცთმოყვარეობით დაიფარა იგი.

 

თავი 48 - კოსმიანა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

იერუსალიმის აღდგომის ტაძრის პრესვიტერმა ანასტასიმ მოგვითხრო:

– ერთ კვირა ღამეს პატრიცი გერმანეს ცოლი – კოსმიანა – ქრისტეს საფლავის თაყვანისსაცემად აღდგომის ტაძარში მოვიდა. საფლავის ტაძრის კარს რომ მიუახლოვდა, მას, სხვა წმინდა ქალწულებთან ერთად, ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელი გამოეცხადა და უთხრა:

– შენ ჩვენიანი არა ხარ, ჩვენ არ გვეკუთვნი, ამიტომაც აქ ვერ შემოხვალ.

კოსმიანა მართლაც სევეროსის სექტის მიმდევარი იყო. იგი ლმობიერად შეევედრა ღმრთისმშობელს, საფლავზე შესვლის ნება დაერთო.

– დამიჯერე, – უპასუხა ქალწულმა, – თუ ჩვენთან ერთობას არ აღადგენ, აქ ვერ შემოხვალ.

კოსმიანა მიხვდა, რომ თავისი აღმსარებლობა უშლიდა ხელს სიწმინდესთან მიახლებაში, და რომ, ვიდრე კათოლიკე სამოციქულო ეკლესიას არ შეუერთდებოდა, ქრისტეს საფლავის თაყვანისცემის ღირსი ვერ გახდებოდა. მაშინ მან დიაკვანი გამოიძახა და წმინდა საიდუმლოს ეზიარა, რის შემდეგაც დაუბრკოლებლად მიეახლა ქრისტეს განმაცხოველებელ საფლავს.*

 

თავი 49 - მხედართმთავარი ბეიმარი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

იგივე პრესვიტერმა ანასტასიმ მოგვითხრო:

– როდესაც ბეიმარი პალესტინის მხედართმთავრად დანიშნეს, მან გადაწყვიტა, პირველ რიგში ქრისტეს საფლავი მოელოცა. მაგრამ ტაძარში შემოსვლა რომ დააპირა, დაინახა ვერძი, რომელიც პირდაპირ რქებით მიექანებოდა მისკენ. შეშინებულმა უკან დაიხია. წმინდა ჯვრის მცველმა და ტაძრის მსახურებმა ჰკითხეს:

– რა დაგემართა, ბატონო, რატომ არ შემოდიხარ?

– ვინ შემოუშვა აქ ეს ვერძი? – იკითხა მან.

ყველა განცვიფრდა. მთელი ტაძარი მოათვალიერეს, მაგრამ ვერაფერს მიაგნეს.

– შემობრძანდი, აქ არაფერია.

ბეიმარმა ისევ სცადა შესვლა, მაგრამ იგივე ჩვენება იხილა: ვერძი რქებით გამოექანა მისკენ და ტაძარში შესასვლელი გზა გადაუღობა. ასე განმეორდა რამდენჯერმე. თანაც ვერძს მხოლოდ მხედართმთავარი ხედავდა, სხვებისთვის იგი უხილავი იყო.

– დამიჯერე, – უთხრა მას ჯვრის მცველმა, – შენ ნამდვილად რაღაც ცოდვა გაწევს სულზე და ეს გიღობავს გზას საფლავისკენ. აღიარე ღმრთის წინაშე ყველაფერი, ის სახიერია და მოწყალე. ეს სასწაულიც იმიტომ გიჩვენა, რომ შენი ცხონება უნდა.

ბეიმარს ცრემლები წამოსცვივდა და შესძახა:

– კი, ნამდვილად სავსე ვარ ყოველგვარი ცოდვითა და უსჯულოებით!

იგი მიწაზე დაემხო, დიდხანს ტიროდა და ღმრთის წინაშე აღიარებდა თავის ცოდვებს. როცა ყველაფერი აღიარა, წამოდგა და კვლავ ტაძარში შესვლა დააპირა, მაგრამ ვერძი ისევ გამოეცხადა და გზა გადაუღობა.

– როგორც ჩანს, კიდევ გაქვს რაღაც დაბრკოლება, – უთხრა ჯვრის მცველმა.

– ის ხომ არ მაბრკოლებს, რომ სამოციქულო ეკლესიასთან ერთობაში არა ვარ, არამედ სევეროსის სწავლებას ვიზიარებ? – თქვა მხედართმთავარმა და ჯვრის მცველს სთხოვა, დაუყონებლივ მოეყვანა დიაკვანი წმინდა ზიარებით. დიაკვანმა იგი ქრისტეს სისხლსა და ხორცს აზიარა და ამის შემდეგ დაუბრკოლებლად შევიდა ტაძარში.*

 

თავი 50 - ამიტომაც ვტირი, შვილო, და ძრწოლით ველოდები საშინელ განსაცდელს

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

სკვითოპოლი პალესტინის მთავარი ქალაქი იყო. ამ ქალაქში ჩვენ შევხვდით აბბა ანასტასის და მისგან ასეთი რამ მოვისმინეთ:

– ერთხელ, ღამით, როდესაც კანკურის დასარეკად ავდექი, განდეგილ აბბა გიორგის სენაკიდან ხმამაღალი ტირილი შემომესმა. მივედი მის სენაკთან და ვკითხე:

– რა მოხდა, აბბა, რატომ ტირი ასე მწარედ?

ბერი დუმდა. მე კიდევ დიდხანს ვევედრებოდი, გაემხილა ტირილის მიზეზი. ბოლოს, რაკი აღარ მოვეშვი, ღრმად ამოიოხრა და მიპასუხა:

– როგორ არ უნდა ვტიროდე, შვილო, როცა ღმერთი განრისხებულია ჩვენი ცოდვების გამო და აღარ უნდა ჩვენი შეწყალება... მე საყდარზე მჯდომი მაცხოვარი ვიხილე; მის გარშემო ათასობით ანგელოზი და წმინდანი შემოკრებილიყო და ყველანი მხურვალედ ევედრებოდნენ რაღაცას, მაგრამ ღმერთი არ ისმენდა მათ ვედრებას. ბოლოს საყდარს პორფირით მოსილი ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელი მიუახლოვდა, თაყვანი სცა იესუ ქრისტეს და შესძახა:

– ჩემ გამო მაინც შეიწყალე ისინი!

მაგრამ არც მისი ვედრება ისმინა ღმერთმა. ამიტომაც ვტირი, შვილო, და ძრწოლით ველოდები საშინელ განსაცდელს.

ეს ჩვენება ბერმა ხუთშაბათს მიამბო, გამთენიისას, მეორე დღეს კი, პარასკევს, საშინელი მიწისძვრა მოხდა და ზღვისპირა ფინიკიის მრავალი ქალაქი გაანადგურა.

– ერთხელ აბბა გიორგის სარკმელთან ვიდექი, – განაგრძობდა აბბა ანასტასი, – უცბად ის მწარედ ატირდა და მითხრა:

– ვაი ჩვენდა, ძმაო, არავითარი სინანული რომ არ გაგვაჩნია და სრულ უდებებაში ვიმყოფებით. მეშინია ღმრთის რისხვა არ გვეწიოს.

მეორე დღეს ჩვენს თავზე ზეცაში ცეცხლმა გაიელვა.

 

თავი 51 - აბბა იულიანე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ანაზავრი მცირე აზიის კილიკიის მთავარი ქალაქია. ამ ქალაქიდან თორმეტი მილის მოშორებით მდებარეობს ეგრეთწოდებული „ეგვიპტელთა“ ლავრა. ლავრის ბერებმა გვიამბეს:

– ხუთი წლის წინ აქ ერთი ბერი გარდაიცვალა, მას სახელად იულიანე ერქვა. სამოცდაათი წელიწადი ერთ მცირე გამოქვაბულში მოღვაწეობდა და არაფერი გააჩნდა ერთი კვართის, მოსასხამის, ხის კათხისა და სახარების გარდა. ამბობდნენ, რომ თავის გამოქვაბულში კანდელს არასოდეს ანთებდა: ღამღამობით მის სენაკს ზეციური ნათელი გააბრწყინებდა ხოლმე და ბერს წიგნის კითხვის საშუალება ეძლეოდა.

 

თავი 52 - აბბა ილიას სიტყვა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა ილიას, წმინდა საბას კინოვიის განდეგილს, ერთ-ერთმა ძმამ სთხოვა, რაიმე სულის სასარგებლო რჩევა მიეცა მისთვის.

– ჩვენს წინაპრებს, – უპასუხა ბერმა, – სამი სათნოება ჰქონდათ: მარხვა, უპოვარება და სიმდაბლე; დღეს კი მონაზვნებმა სამი ვნება შეიყვარეს: ნაყროვანება, ვერცხლისმოყვარეობა და კადნიერება. აირჩიე რომელი უფრო მოგწონს ამ ორიდან და მას მისდიე.

 

თავი 53 - ღმერთო, შენ ხედავ, რომ აღარ შემიძლია სიარული

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

თმოსანმა ბერმა აბბა სტეფანემ მოგვითხრო:

– ერთხელ საბაწმიდელი აბბა კვირიაკოსი კვიტილის უდაბნოში წავიდა, მკვდარი ზღვის სანაპიროზე, და იქ რამდენიმე ხანი დაყო, შემდეგ კი ისევ უკან გამობრუნდა. შუადღის მწველი მზე აცხუნებდა. ბერს სიცხისგან და წყურვილისგან ძალა წაერთვა და გზის გაგრძელება ვეღარ შეძლო. მაშინ იგი მიწაზე დაემხო და ზეცისკენ ხელაპყრობილმა შესძახა:

– ღმერთო, შენ ხედავ, რომ აღარ შემიძლია სიარული!

უცბად მას თავზე ცვარით სავსე ღრუბელი დაადგა. ბერი გაძლიერდა, წამოდგა და გზა გააგრძელა. ეს ღრუბელი სენაკამდე მიჰყვებოდა. მისი სენაკი კი თორმეტი მილის სავალით იყო დაშორებული იმ ადგილს.

 

თავი 54

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 55

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 56 - ნეტარი იოანე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ფინიკიის ქალაქ ფტოლემაიდას გარეუბანში ერთი დიდი ბერი ცხოვრობდა. მას ჰყავდა მოწაფე, რომელსაც სახელად იოანე ერქვა. ისიც დიდი მოღვაწე იყო, განსაკუთრებით კი მორჩილების ღვაწლით გამოირჩეოდა. ერთხელ ბერმა იგი სამუშაოდ გაგზავნა და თან საგზლად პური გაატანა. მოწაფე წავიდა, შეასრულა სამუშაო და უკან რომ დაბრუნდა, პურიც თან მოიტანა. ბერმა ჰკითხა:

– რატომ არ შეჭამე პური, შვილო?

– შემინდე, მამაო, შენ არ გითქვამს, რომ მეჭამა, – უპასუხა მოწაფემ, და მუხლი მოუდრიკა მას.

ბერი გააოცა ამ პასუხმა და აკურთხა, რომ პური ეჭამა.

ბერის გარდაცვალების შემდეგ იოანემ ორმოცი დღე იმარხა. მეორმოცე დღეს მას ზეციდან ხმა ჩამოესმა.

– ვისაც ხელს შეახებ, ყველანაირი სნეულებისგან განიკურნება.

მეორე დილით, ღმრთის განგებით, მასთან ერთი ცოლ-ქმარი მოვიდა. ცოლს მკერდის კიბო ჰქონდა და ქმარმა იოანეს მისი განკურნება სთხოვა. იოანე არ თანხმდებოდა, უღირსად და ცოდვილად მიაჩნდა საკუთარი თავი. ქმარი კიდევ დიდხანს ევდრებოდა. ბოლოს იოანემ ქალს მკერდზე ჯვარი გადასახა და იგი მაშინვე განიკურნა.

ამის შემდეგ ღმერთმა ნეტარი იოანეს ხელით კიდევ ბევრი სასწაული აღასრულა – არა მხოლოდ მის სიცოცხლეში, არამედ გარდაცვალების შემდეგაც.

 

თავი 57 - და აი, მისი სული სიხარულით მიემართება ზეცისკენ

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კილიკიაში, ქალაქ ეღონიდან ოთხი მილის მოშორებით, ცხოვრობდა მესვეტე სვიმეონი. ერთ დღეს მას მეხი დაეცა და გარდაიცვალა. იმავე დღეს მისი სვეტიდან ოცდაოთხი მილის მოშორებით მცხოვრებმა სხვა მესვეტემ, აბბა იულიანემ, თავის მოწაფეებს უბრძანა, საცეცხლური მოეტანათ და შიგ საკმეველი ჩაედოთ. ლოცვის დრო არ იყო. გაკვირვებულმა მოწაფეებმა ჰკითხეს:

– რად გინდა საკმეველი, მამაო?

ბერმა მიუგო:

– ჩვენი ძმა სვიმეონი, რომელიც ეღონში ცხოვრობდა, ახლა აღესრულა მეხის დაცემისაგნ. და, აი, მისი სული სიხარულით მიემართება ზეცისკენ.

 

თავი 58 - კვლავ იულიანე მესვეტის შესახებ

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აი, კიდევ რა მოგვითხრო თმოსანმა ბერმა აბბა სტეფანემ:

„– იმ მხარეში, სადაც იულიანე მესვეტე ცხოვრობდა, გამოჩნდა ერთი ლომი, რომელმაც მრავალი ადამიანი დაგლიჯა – იმ ქვეყნის მკვიდრი თუ უცხოელი. ერთ დღეს იულიანემ თავის მოწაფეს უთხრა:

– წადი, შვილო, და აქედან დასავლეთისკენ ორი მილი გაიარე. იქ დაინახავ ლომს. მიდი და უთხარი: „გლახაკი იულიანე იესუ ქრისტეს სახელით გიბრძანებს, აქაურობას გაშორდე!“

ძმა წავიდა, იპოვა ლომი და ბერის სიტყვები გადასცა. ლომმა მაშინვე მიატოვა იქაურობა და სადღაც გადაიკარგა“.

 

თავი 59 - აბბა თალალე კილიკიელი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

საბას ლავრის პრესვიტერმა – აბბა პეტრემ აბბა თალალე კილიკიელის შესახებ მოგვითხრო:

„– მან სამოცი წელიწადი გაატარა მონაზვნურ ღვაწლში და ამ ხნის მანძილზე თითქმის განუწყვეტლივ ტიროდა და ამბობდა:

– ღმერთმა ეს დრო სინანულისთვის მოგვცა და პასუხსაც მკაცრად მოგვკითხავს“.

 

თავი 60 - მათ დაატყვევეს ჩემი გონება

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ალექსანდრიაში რომ ვიყავით, ერთმა ქრისტესმოყვარე კაცმა მოგვითხრო:

„ერთი ქალწული მონაზონი განმარტოებით ცხოვრობდა თავის სახლში და მეტად მოშურნე იყო საკუთარი სულის ცხონებისათვის: მარხულობდა, მოწყალებას გასცემდა, ღამეებს ლოცვაში ატარებდა. და, აი, კაცთა მოდგმის დაუძინებელმა მტერმა – ეშმაკმა, რომელიც ყველა ადამიანის მონადირებასა და წარწყმედას ეძიებს, მონაზვნისთვის საფრთხის დაგება განიზრახა და ერთ-ერთ ალექსანდრიელ ჭაბუკს სატანური ვნება აღუძრა მის მიმართ. ეს ჭაბუკი მთელი დღე მისი სახლის წინ ტრიალებდა: უცდიდა, როდის გამოვიდოდა; როცა დაინახავდა, მოსვენებას არ აძლევდა, უსირცხვილო სიტყვებს ჩასჩურჩულებდა და შეურაცხყოფდა კიდეც თავისი კადნიერი ქცევითა და საუბრით. ბოლოს მონაზონი იძულებული გახდა, სახლში გამოკეტილიყო, ეკლესიაშიც კი ვეღარ დადიოდა. ერთ დღეს მან თავისი მსახური ქალი გააგზავნა ჭაბუკთან.

– წამოდი, ჩემი ქალბატონი გელოდება, – უთხრა მსახურმა ჭაბუკს.

ეს უკანასკნელი სიხარულით აღივსო, იფიქრა, რომ ბოლოს და ბოლოს მიაღწია თავის საწადელს, და სწრაფად გაჰყვა მსახურს. მონაზონმა იგი სახლში შეიყვანა, სკამზე ჩამოსვა და ჰკითხა:

– მითხარი, ძმაო, რატომ მაწუხებ, რატომ არ მაძლევ მოსვენებას? გარეთაც კი ვეღარ გამოვდივარ შენ გამო.

– შენი სიყვარულით ვაკეთებ ამას, ჩემო ქალბატონო, – უპასუხა ჭაბუკმა, – როგორც კი დაგინახავ, მაშინვე ცეცხლი მეკიდება.

– და რა ნახე ჩემში ასეთი, რისთვის შეგიყვარდი?

– შენი მშვენიერი თვალებისთვის, მათ დაატყვევეს ჩემი გონება.

ეს რომ გაიგონა, ქალწულმა სავარცხელი მოიტანა და იქვე ამოითხარა ორივე თვალი. ახალგაზრდა კაცი იმდენად შეაძრწუნა ამ საშინელი სურათის ხილვამ, რომ იმავე დღეს მიატოვა საერო ცხოვრება, სკიტეში წავიდა და მონაზვნად აღიკვეცა“.

 

თავი 61 - აბბა ლეონტი კილიკიელი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

მამებმა მოგვითხრეს, რომ აბბა ლეონტი კილიკიელი ორმოცდახუთი წელიწადი ცხოვრობდა ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის „ახალ“ კინოვიაში და მთელი ამ ხნის მანძილზე თითქმის გამოუსვლელად იმყოფებოდა ღმრთისმშობლის ტაძარში, სადაც გულმოდგინედ აღასრულებდა თავის მსახურებას და მთლიანად საკუთარ თავში იყო ჩაფლული.

აგრეთვე მოგვითხრეს, რომ, როდესაც მასთან ბრმა მივიდოდა მოწყალების სათხოვნელად, იგი თავისი ხელით აძლევდა ფულს, ყველა დანარჩენი მთხოვნელისთვის კი სვეტის ქვეშ, სკამზე, ან ტაძრის კიბეებზე დადებდა ხოლმე მონეტას და მთხოვნელები იქიდან იღებდნენ. ერთხელ ერთმა ბერმა ჰკითხა მას:

– შენი ხელით რატომ არ აძლევ მოწყალებას?

– შემინდე, მამაო, – უპასუხა აბბა ლეონტიმ, – მე კი არ ვაძლევ მათ მოწყალებას, არამედ ჩვენი დედოფალი – ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელი, რომელიც გვზრდის მეც და ჩემს მთხოვნელებსაც.

 

თავი 62 - პრესვიტერი აბბა სტეფანე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთმა ბერმა მოგვითხრო:

„– ერთხელ აბბა სტეფანეს, ელიოტის ლავრის პრესვიტერს, სენაკში ეშმაკი გამოეცხადა და უთხრა:

– წადი ამ ადგილიდან, შენ აქ სარგებელს ვერ მიიღებ.

– არ მჯერა შენი, – უპასუხა ბერმა, – ვიცი ვინცა ხარ. ისიც ვიცი, რომ არავის სარგებელს არ ეძიებ და არც არავის ცხონება გინდა. მაგრამ იესუ ქრისტე, ძე ღმრთისა ცხოველისა, შეგმუსრავს შენ!“

 

თავი 63 - ... მაგრამ მე მაინც არსად წავალ ამ ადგილიდან

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა სტეფანეს შესახებ მოგვითხრობდნენ, რომ ერთხელ, როდესაც იგი თავის სენაკში წიგნს კითხულობდა, ეშმაკი ისევ ხილული სახით გამოეცხადა და უთხრა:

– წადი აქედან, ბერო, აქ შენ სარგებელს ვერ ნახავ.

ბერმა უპასუხა:

– თუ ასე ძალიან გინდა, რომ აქედან წავიდე, მაშინ ისე მოაწყვე, რომ ამ სკამმა, რომელზეც ვზივარ, სიარული დაიწყოს.

ის დაწნულ სკამზე იჯდა. ეშმაკმა მართლაც ისე მოაჩვენა ბერს, თითქოს არამარტო სკამი, არამედ მთელი სენაკი ადგილიდან იძვროდა.

– ძალიან მარჯვე ყოფილხარ, – უთხრა მას ბერმა, – მაგრამ მე მაინც არსად წავალ ამ ადგილიდან.

მან ლოცვა დაიწყო და ბოროტი სული მაშინვე გაქრა.

 

თავი 64

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 65 - კვლავ აბბა სტეფანეს შესახებ

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

იმავე პრესვიტერ სტეფანეს შესახებ აბბა იოანემ მოგვითხრო:

„– სიცოცხლის ბოლო წლებში მას ღვიძლი დაუავადდა და ძალიან დასუსტდა, რის გამოც ექიმებმა აიძულეს, ხორცი ეჭამა. ბერს ერში ერთი ძმა ჰყავდა – ძალიან მორწმუნე და ღმრთისმოსავი. ერთხელ იგი თავის პრესვიტერ ძმას მონასტერში ეწვია, დაინახა, რომ ხორცს ჭამდა და დაბრკოლდა. ვერ წარმოედგინა, როგორ შეიძლებოდა ამდენი ხნის მკაცრი მარხვისა და მოღვაწეობის შემდეგ მის ძმას ხორცის ჭამა დაეწყო. და, აი, უცბად იგი განკვირვებამ შეიპყრო და დაინახა ვიღაც უცნობი კაცი, რომელიც ეუბნებოდა:

– რატომ ბრკოლდები და განიკითხავ ბერს ხორცის ჭამისთვის? ნუთუ ვერ ხვდები, რომ ამას უძლურების გამო აკეთებს, და კიდევ იმის გამო, რომ მორჩილების მცნება შეასრულოს? ხოლო თუ გაინტერესებს, როგორ განადიდა ღმერთმა შენი ძმა, მიტრიალდი უკან და დაინახავ.

ის მიტრიალდა და დაინახა ჯვარზე გაკრული იესუ ქრისტე, მის გვერდით კი, მარჯვენა მხარეს, თავის ძმა – ისიც ჯვარზე გაკრული.

– ხედავ, რამხელა დიდების ღირსი გახდა შენი ძმა? – ეუბნებოდა უცნობი. – მადლობა შესწირე ღმერთს, რომელიც ასე განადიდებს თავის მოყვარულთ“.

 

თავი 66

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 67

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 68

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 69 - ნუ გიყუარნ სოფელი ესე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

როცა სოფისტი სოფრონი ჯერ კიდევ ერისკაცი იყო, მე და ის აბბა პალადის ვესტუმრეთ ალექსანდრიაში და ვთხოვეთ, რჩევა-დარიგება მოეცა ჩვენთვის. ამ ღმრთისმოყვარე კაცს, ღმრთის ერთგულ მონას, თავისი მონასტერი ჰქონდა ლითაზომენში.

– შვილებო, – გვითხრა მან, – წუთისოფელი ძალიან ხანმოკლეა. თუ ამ მცირედ დროს შრომასა და ღვაწლში გავატარებთ, ენით უთქმელი ნეტარება გველოდება მარადისობაში. შეხედეთ მოწამეებს, შეხედეთ წმინდანებს, ღირს დედებსა და მამებს: რა საოცარი სიმამაცით გამოირჩეოდნენ ისინი! მათი ხსოვნა საუკუნეებმა შემოგვინახეს. და ვის, რომელ ადამიანს არ განაცვიფრებს წმინდა მოწამეების სიმხნე და შემართება, ყოველგვარ კაცობრივ ძალებს აღმატებული! რას აღარ ითმენდნენ ისინი: მათ მტარვალები თვალებს სთხრიდნენ, ძვლებს უმუსრავდნენ, ხელებსა და ფეხებს აჭრიდნენ; ზოგიერთ მათგანს ნელ ცეცხლზე წვავდნენ, ზოგიერთს – აგიზგიზებულ კოცონზე; ზოგს ზღვებსა და მდინარეებში ახრჩობდნენ, ზოგს კიდევ, ბოროტმოქმედთა მსგავსად, ცოცხლად შთანთქავდნენ სისხლისმსმელი მხეცები; ზოგიც წამებისა და სიკვდილის შემდეგ მტაცებელი ფრინველების კერძი ხდებოდა... ერთი სიტყვით, შეუძლებელია ყველა იმ სატანჯველის წარმოდგენა, რომელსაც ეშმაკი განუმზადებდა ქრისტეს მოწამეებს. მაგრამ შეხედეთ, როგორი სიმტკიცითა და მოთმინებით იტანდნენ ისინი ყველაფერ ამას: ხორცის დათრგუნვით სული ძლიერდებოდა; ახლა კი თავიანთი ღვაწლისთვის ენით უთქმელ ნეტარებას განიცდიან სასუფეველში. მათ მტკიცედ სწამდათ, რომ მცირე ხნის სატანჯველს მარადიული ნეტარება მოჰყვებოდა, და რომ მტრის დამარცხებაც სწორედ ამ გზით იყო შესაძლებელი: იმ ენით აუწერელი სატანჯველის დათმენის გზით, რომელსაც ეშმაკი განამზადებდა მათთვის, და ეს რწმენა მათ თავიანთი საქმეებითაც დაამტკიცეს.

ასე რომ, თუკი ჩვენც დავითმენთ ყველანაირ მწუხარებას და სიმტკიცეს გამოვიჩენთ მოწევნული განსაცდელების დროს, ჭეშმარიტად „ღმრთის მეგობრები“ გავხდებით, თვით ღმერთი იქნება ჩვენი თანამებრძოლი და სასყიდელსაც უშურველად მივიღებთ მისგან. ჩვენ კარგად ვიცით, რამხელა შრომასა და ღვაწლს მოითხოვს მონაზვნური ცხოვრება: ჩვენ ხომ საკუთარ მდუმარებაში გამოვიცდებით! ღმრთის ტაძრად რომ ვიქცეთ, პირველ რიგში გულწრფელი სინანული გვჭირდება, და ამისთვის უდიდესი სასყიდელი გველოდება მარადისობაში.

– გავიხსენოთ ის ადამიანები, – განაგრძობდა ბერი, – ვისაც არ ჰქონდა ადგილი, „სადა თავი მიედრიკა“. მწუხარება, მოციქულის თქმით, მოთმინებას ბადებს, მოთმინებით კი სასუფეველი მოიპოვება. „ნუ გიყუარნ სოფელი ესე, ნუცა-ღა რაჲ არს სოფლისაჲ ამის“. დავიცვათ ჩვენი გონება აზრებისაგან, ეს ცხონებისკენ მიმავალი გზაა.

– აბბა, – ვუთხარით ჩვენ, – მოგვიყევი, რამ გადაგაწყვეტინა მონაზვნობა, რამ აღძრა შენში ეს სურვილი.

– ჩემს სამშობლოში, – ის თესალონიკიდან იყო, – ქალაქის კედლიდან სამი ვერსის მოშორებით, ერთი განდეგილი ცხოვრობდა, წარმოშობით მესოპოტამიელი. მას სახელად დავითი ერქვა. ძალიან მკაცრი მოღვაწე იყო და მრავალი სათნოებით გამოირჩეოდა. სამოცდაათი წელიწადი დაყუდებით ცხოვრობდა ერთ ადგილზე. ერთხელ, ღამით, თესალონიკის გალავანზე მეომრები განლაგდნენ და ქალაქს ბარბაროსების შემოსევისაგან იცავდნენ. უცბად მათ დაინახეს, რომ განდეგილის სენაკის ყველა სარკმლიდან ცეცხლი გამოდიოდა. როგორც კი გათენდა, ისინი სენაკისკენ გაიქცნენ. დარწმუნებულები იყვნენ, რომ ბერის სენაკი ბარბაროსებმა გადაწვეს. მაგრამ იქ ყველაფერი უვნებლად დახვდათ, დამწვრობის კვალიც კი არაფერს ეტყობოდა. განცვიფრებული მეომრები უკან გამობრუნდნენ და კვლავ თავიანთ საგუშაგოზე განლაგდნენ. მეორე ღამეს ისევ გამოჩნდა ცეცხლი სენაკის ფანჯრებში. და ეს ხდებოდა ყოველ ღამე თვით ბერის აღსრულებამდე. ხმა ამ სასწაულის შესახებ მთელ იმ მხარეს მოედო. ხალხი მოდიოდა და კედლებზე ათევდა ღამეს, ეს საკვირველი ცეცხლი რომ ენახათ. მე თვითონაც ვნახე ეს ცეცხლი – არა ერთხელ და ორჯერ, არამედ მრავალჯერ. და ბოლოს ჩემს თავს ვუთხარი:

– თუკი აქვე, ამ ქვეყანაზე, ღმერთი ასე განადიდებს თავის მონებს, მაშინ იქ რა იქნება, სასუფეველში, – იქ ხომ მზესავით გაბრწყინდებიან ისინი?

აი, ძმებო, რამ გადამაწყვეტინა მონაზვნობა.

 

თავი 70 - აბბა პალადის მონათხრობი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა პალადიმ მოგვითხრო:

„– დავით თესალონიკელის შემდეგ იმ მიდამოებში ერთი ბერი გამოჩნდა, სახელად ადოლა. ისიც მესოპოტამიიდან იყო. მან საცხოვრებლად ხის ფუღურო აირჩია და იქ დაეყუდა. ფუღუროში პატარა სარკმელი ჩადგა. ამ სარკმლიდან იგი მომსვლელებს ესაუბრებოდა. ერთხელ ის მხარე ბარბაროსებმა დაარბიეს და შემთხვევით განდეგილის საცხოვრებელთანაც ჩაიარეს. ბერი ამ დროს სარკმლიდან იყურებოდა. ერთ-ერთმა ბარბაროსმა შეამჩნია იგი და ხმალი იშიშვლა, რომ დაერტყა და მოეკლა, მაგრამ აღმართული ხელი ჰაერში გაუშეშდა. დანარჩენი ბარბაროსები შეძრწუნდნენ ამ სასწაულის ხილვაზე, ბერის წინ დაემხვნენ და თავიანთი მეგობრის განკურნება შესთხოვეს. ბერმა მართლაც განკურნა იგი თავისი ლოცვით და მშვიდობით გაისტუმრა“.

 

თავი 71 - ბერი და ავაზაკი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აი კიდევ რა მოგვითხრო აბბა პალადიმ:

„– ერთხელ თებაიდის ქალაქ არსინოეში ერთი ავაზაკი შეიპყრეს კაცისკვლისთვის და მრავალი წამების შემდეგ თავის მოკვეთა მიუსაჯეს. როდესაც განაჩენNის აღსასრულებლად მიჰყავდათ, გზაში სხვა ხალხთან ერთად მას ერთი ბერიც მიჰყვებოდა, რათა მისი დასჯისთვის ეყურებინა. ავაზაკმა შეამჩნია იგი და უთხრა:

– რა დაგრჩენია აქ, მამაო, სენაკი არ გიდგას? ან ხელსაქმე არა გაქვს?

– შემიდნე, ძმაო, – უპასუხა ბერმა, – სენაკიც მიდგას და ხელსაქმეც მაქვს.

– მაშინ რატომ არ ზიხარ სენაკში და არ გლოვობ საკუთარ ცოდვებს აქ უსარგებლოდ სიარულის ნაცვლად?

– მართალი ხარ, ძმაო, მაგრამ მე არავითარი ლმობიერება და სინანული არ გამაჩნია და უდებებაში გამყავს ჩემი ცხოვრება. ამიტომაც მინდა შენს დასჯას დავესწრო: იქნებ ამან მაინც დამაფიქროს და სინანული აღმიძრას გულში.

– წადი, მამაო, დაჯექი შენს სენაკში, – მიუგო ავაზაკმა, – და ჰმადლობდე ქრისტეს, რომელიც ჯვარს ეცვა ავაზაკთა შორის და ჩვენ ცოდვებისაგან გამოგვიხსნა. ის მოგანიჭებს სინანულსა და ლმობიერებას და საუკუნო ცხოვრებასაც დაგიმკვიდრებს“.

 

თავი 72 - ყმაწვილი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კვლავ აბბა პალადიმ მოგვითხრო:

„– ერთი მოხუცი ერისკაცი კაცისკვლისთვის შეიპყრეს. წამების დროს მან განაცხადა, რომ მასთან ერთად მკვლელობაში კიდევ ერთი ყმაწვილი იღებდა მონაწილეობას. შეიპყრეს ყმაწვილიც. იგი ოცი წლისა იყო. დაიწყეს ორივეს წამება. ყმაწვილი ამბობდა, რომ არავითარი ბრალი არ მიუძღოდა მკვლელობაში, მოხუცი კი საპირისპიროს ამტკიცებდა. ბოლოს ყმაწვილსაც და მოხუცსაც ჩამოხრჩობა მიუსაჯეს. ის ადგილი, სადაც ბრალდებულებს სჯიდნენ, ქალაქიდან ხუთი მილით იყო დაშორებული. იქვე იყო სატურნის ტაძრის ნანგრევები. ორივენი დასჯის ადგილზე მიიყვანეს. ხალხსაც და მხედრებსაც უნდოდათ, პირველად ყმაწვილი ჩამოეხრჩოთ. მაშინ იგი მხედრების ფერხთით დაეცა და შესძახა:

– მოიღეთ წყალობა ღმრთის გულისათვის, და პირით აღმოსავლეთისკენ დამკიდეთ.

– რატომ? – ჰკითხეს მხედრებმა.

– იმიტომ, რომ ჯერ შვიდი თვეც კი არ გასულა, რაც ქრისტეს ნათელს ვეზიარე და მინდა გარდაცვლილი მაინც ვიყურებოდე აღმოსავლეთისკენ.

ამ სიტყვებმა ისე იმოქმედა მხედრებზე, რომ მათ თვალები ცრემლებით აევსოთ.

გაბოროტებული მოხუცი მთელი სხეულით ათრთოლდა და წამოიძახა:

– მე კი ჩემი ღმერთის – სატურნის ტაძრისკენ მიმაქციეთ პირით!

ეს ღმრთისმგმობი სიტყვები რომ გაიგონეს, მხედრებმა ყმაწვილს თავი ანებეს და პირველად მოხუცი ჩამოახრჩვეს. ამ დროს მეფისნაცვლის მიერ გამოგზავნილი მხედარი გამოჩნდა და თქვა:

– ბრძანება მოვიდა, რომ ყმაწვილი არ ჩამოახრჩოთ. უკან დააბრუნეთ.

ხალხი და მხედრები სიხარულით შეხვდნენ ამ ბრძანებას და ყმაწვილი სამსჯავროს წარუდგინეს, იქ კი მეფისნაცვალმა საერთოდ გაათავისუფლა იგი.

ამ მოულოდნელი გადარჩენის შემდეგ ყმაწვილმა მაშინვე მიატოვა საერო ცხოვრება და მონაზვნად აღიკვეცა“.

ეს მონათხრობი მრავალი ადამიანის სარგებლისათვის ჩავწერეთ.

 

თავი 73

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 74 - აბბა პალადის სიტყვა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთ დღეს, საუბრისას, აბბა პალადიმ გვითხრა:

– დამიჯერეთ, შვილებო, მწვალებლობები და განხეთქილებები სხვას არაფერს აკეთებენ გარდა იმისა, რომ ღმრთისადმი და მოყვასისადმი უსიყვარულობას თესავენ ეკლესიაში.

 

თავი 75 - ვის შეჰვედრე ჩვენი თავი?

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

სხვა დროს აბბა პალადიმ მოგვითხრო:

„– ალექსანდრიაში ერთი ღმრთისმოყვარე ვაჭარი ცხოვრობდა. იგი ძალიან მოწყალე იყო და თანაგრძნობის უნარით გამოირჩეოდა. თავის სახლში ყოველთვის სიხარულით იღებდა მონაზვნებს. ჰყავდა ცოლი – საოცრად თავმდაბალი და მოკრძალებული, მკაცრი მმარხველი. მათი ასული დაახლოებით ექვსი წლისა იქნებოდა. ერთხელ ვაჭარი კონსტანტინოპოლში გასამგზავრებლად გაემზადა; თავის ცოლ-შვილთან ერთი მონა დატოვა და სახლიდან გავიდა. გემზე რომ ადიოდა, ცოლმა ჰკითხა:

– ვის შეჰვედრე ჩვენი თავი?

– ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელს, – უპასუხა ვაჭარმა, – ის იქნება თქვენი მფარველი.

მისი გამგზავრებიდან ცოტა ხნის შემდეგ მონას ეშმაკმა შთააგონა, მოეკლა თავისი ქალბატონი და მისი ასული, მთელი ქონება გაეტაცებინა და სახლიდან გაქცეულიყო. ამ განზრახვით იგი სამზარეულოში შევიდა, დანა აიღო და იმ ოთახისკენ გაემართა, სადაც ქალი და ბავშვი ისხდნენ. მაგრამ კართან რომ მივიდა, უცბად დაბრმავდა და ვეღარც შიგნით შესვლა მოახერხა, ვეღარც სამზარეულოსკენ გამობრუნდა. ერთი საათი წვალობდა, აქეთ-იქით ეხეთქებოდა და ცდილობდა, როგორმე შესულიყო ოთახში. ბოლოს ძალა გამოეცალა და ყვირილი დაიწყო:

– ქალბატონო, ერთი წუთით აქ მოდი!

ქალს გაუკვირდა, ვერ მიხვდა, თვითონ რატომ არ მოდიოდა მონა, ან რატომ ყვიროდა.

– შენ თვითონ მოდი, – გასძახა ოთახიდან.

მონა ყვირილს განაგრძობდა, აფიცებდა ქალს, მხოლოდ ერთი წუთით მისულიყო მასთან. ქალმაც ფიცით აღუთქვა, რომ ადგილიდან არ დაიძვრებოდა.

– ბავშვი მაინც გამოუშვი! – შესძახა მონამ. მაგრამ ქალი არც ამაზე დათანხმდა. მაშინ მონამ სრულიად დაკარგა გონება და დანა მუცელში ჩაირტყა. ამის დანახვაზე ქალმა ხმამაღლა შეჰკივლა. მოირბინეს მეზობლებმა. მალე ხელისუფლებიც მოვიდნენ. მონა ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო და ყველაფერი აღიარა მათ წინაშე. ყველამ განადიდა ღმერთი, რომელმაც დედა-შვილი სასწაულებრივად იხსნა დაღუპვისაგან“.

 

თავი 76 - არა, უფალო ჩემო, ეს მე ვარ ცოდვილი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

„– ერთმა გემის მეპატრონემ, – განაგრძობდა აბბა პალადი, – ასეთი რამ მომითხრო:

– ერთ დღეს ჩემს გემზე, ჩვეულებრივ, მგზავრები ავიყვანე და ნავსადგურიდან გავედი. მაგრამ გემი შუა ზღვაში გაჩერდა და ადგილიდან ვეღარ დავძარი. სხვა გემებმა დაუბრკოლებლად გაცურეს: ზოგმა კონსტანტინოპოლისკენ, ზოგმა ალექსანდრიისკენ, ზოგმა კიდევ – სხვა ქვეყნებისკენ, ჩვენ კი თხუთმეტი დღე გაუნძრევლად ვიდექით ერთ ადგილზე და სევდასა და სასოწარკვეთილებას ვეძლეოდით. მე, როგორც გემის მეპატრონეს, ორმაგი მწუხარება მქონდა: გემის ბედიც მაღელვებდა და ხალხის მდგომარეობაზეც ვწუხდი. და დავიწყე მხურვალე ლოცვა – ღმერთს ვევედრებოდი ხსნას. ერთ დღეს ვიღაცის ხმა ჩამესმა:

– გადააგდე ზღვაში მარიამი და მშვიდობიანად დაასრულებ მგზავრობას.

საგონებელში ჩავარდნილი, დიდხანს ვფიქრობდი: „რას უნდა ნიშნავდეს ეს სიტყვები? ვინ არის მარიამი?“ და უცბად იგივე ხმა ჩამესმა:

– ნუთუ ვერ გაიგე რა გითხარი? გადააგდე ზღვაში მარიამი და ყველანი გადარჩებით!

ცოტა ხანს კიდევ დავფიქრდი და ბოლოს შევძახე:

– მარიამ!

თუმცა ასეთს არავის ვიცნობდი. და მართლაც გამომეპასუხა ერთ-ერთი მგზავრი თავისი კაიუტიდან:

– რა გნებავს, ბატონო?

– თუ შეიძლება, ერთი წუთით მოდი.

ის წამოდგა და მომიახლოვდა. გვერდზე გავიყვანე და ჩუმად ვუთხარი:

– ხომ ხედავ, ჩემო დაო, როგორი ცოდვილი ვარ? ჩემი გულისთვის ყველანი უნდა დაიღუპოთ.

ქალმა მძიმედ ამოიოხრა და თქვა:

– არა, უფალო ჩემო, ეს მე ვარ ცოდვილი.

– შენ რა ცოდვები გაქვს?

– საუბედუროდ, არ არსებობს ისეთი ცოდვა, მე რომ არ ჩამედინოს, და ჩემი გულისთვის თქვენც იღუპებით.

და მან დაიწყო თავისი თავგადასავლის მოყოლა:

– მე გათხოვილი ვიყავი და ორი შვილი მყავდა: ერთი ცხრა წლისა იყო, მეორე კი – ხუთის. ჩემი ქმარი გარდაიცვალა და დავრჩი ქვრივი. ჩემს მეზობლად ერთი მეომარი ცხოვრობდა. მინდოდა ცოლად წავეყვანე და შუამავალი გავუგზავნე. მაგრამ მისგან ასეთი პასუხი მივიღე:

– მე არ მინდა იმ ქალის მოყვანა, ვისაც სხვა კაცისგან ჰყავს შვილები.

ვხედავდი, რომ მას ჩემი შვილები აბრკოლებდნენ, მე კი ის მიყვარდა. მაშინ, უბადრუკმა, ავიღე დანა და ყელი გამოვჭერი საკუთარ შვილებს... ამის შემდეგ მეომარს შეუთვალე:

– აი, ახლა აღარავინ მყავს.

ჩემი საქციელის შესახებ რომ შეიტყო, მეომარმა შესძახა:

– ცხოველ არს უფალი, მე მას ცოლად არ მოვიყვან!

შემეშინდა, ჩემი საქმე არ გამჟღავნებულიყო და სახლიდან გამოვიქეცი...

ქალმა საუბარი დაასრულა. მე ერთხანს კიდევ ვყოყმანობდი, ვერ გადამეწყვიტა მისი ზღვაში ჩაგდება. ბოლოს ვიფიქრე: „მოდი კიდევ ერთ გამოცდას ჩავატარებ“.

– მარიამ, – ვუთხარი ქალს, – მე ახლა ნავზე გადავჯდები და თუ გემი გაცურავს, ესე იგი, ჩემი ცოდვების ბრალი ყოფილა ყველაფერი.

მეზღვაურს დავუძახე და ვუბრძანე, ნავი ჩაეშვა. ჩავედი და დავჯექი ნავზე. მაგრამ გემი ადგილიდან არ იძვროდა. მაშინ ისევ გემზე ამოვბრუნდი და ქალს ვუთხარი:

– ახლა შენ ჩადი.

ქალი ჩავიდა. როგორც კი ნავზე ფეხი შედგა, ნავმა იმავე წამს ტრიალი დაიწყო, შემდეგ ხუთჯერ ამოყირავდა და ფსკერისკენ დაეშვა. გემი კი ადგილიდან დაიძრა და ისე სწრაფად გაცურა, რომ თხუთმეტი დღის სავალი სამ დღეში გავიარეთ“.

 

თავი 77 - ბრმის ნაამბობი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთხელ, შუადღეზე, მე და ბატონი სოფრონი სოფისტ სტეფანესთან წავედით სამეცადინოდ. ის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ტაძრის შორიახლოს ცხოვრობდა; ამ ტაძარს „დოროთეს“ უწოდებდნენ, იგი ნეტარი პაპის – ევლოგის აშენებული იყო.

კარზე რომ დავაკაკუნეთ, ახალგაზრდა ქალი გამოვიდა და გვითხრა:

– ბატონ სტეფანეს სძინავს. ცოტა ხანს დაელოდეთ.

მაშინ სოფრონის შევთავაზე:

– მოდი, ტეტრაპილზე წავიდეთ და იქ მოვიცადოთ.

ტეტრაპილი – ეს ის ადგილია, რომელსაც ალექსანდრიელები დიდ პატივს სცემენ. ამბობენ, რომ ალექსანდრე მაკედონელმა სწორედ ამ ადგილზე დამარხა ეგვიპტიდან ჩამოტანილი იერემია წინასწარმეტყველის ნაწილები.

სოფრონი დამეთანხმა და წავედით. როგორც გითხარით, შუადღე იყო. იქ მხოლოდ სამი ბრმა დაგვხვდა, – ისხდნენ და ერთმანეთში საუბრობდნენ. ჩვენ მათ ჩუმად მივუსხედით გვერდზე. ხელში წიგნები გვეჭირა. ერთმა ბრმამ ჰკითხა მეორეს:

– შენ როგორ დაბრმავდი?

– მე ახალგაზრდობაში მეზღვაური ვიყავი. ერთხელ, აფრიკიდან რომ მოვცურავდით, გზაში თვალები ამტკივდა – ისე, რომ სიარულიც კი ვეღარ შევძელი. მერე თვალებზე ლიბრი გადამეკრა და დავბრმავდი.

ამის შემდეგ პირველმა ბრმამ ჰკითხა მესამეს:

– შენ როგორღა დაბრმავდი?

– მე ხელობით მეშუშე ვიყავი. ერთხელ, მუშაობის დროს, შუშის ნამსხვრევები შემეყარა თვალებში და დავბრმავდი.

– შენ თვითონ როგორ დაბრმავდი? – ჰკითხა ორივემ პირველს.

– სიმართლე გითხრათ, – დაიწყო პირველმა, – სიჭაბუკეში შრომა არ მიყვარდა, თანაც ძალიან უყაირათო ვიყავი, და ბოლოს იქამდე მივედი, რომ პურის ფულიც კი აღარ მქონდა. ავდექი და ყაჩაღობა დავიწყე. ერთხელ, როცა უკვე მრავალი დანაშაული მქონდა ჩადენილი, ვხედავ – მდიდრულად შემოსილ მიცვალებულს ასაფლავებენ. პროცესიას უკან მივყევი. შემოუარეს წმინდა იოანეს ეკლესიას, მიცვალებული აკლდამაში დაასვენეს და წავიდნენ. მე მარტო დავრჩი. შევედი აკლდამაში და მიცვალებულს ყველაფერი გავხადე, რაც ტანზე ეცვა, მხოლოდ სუდარა დავუტოვე და გამობრუნებას ვაპირებდი. მაგრამ უცბად ჩემს თავს ვუთხარი: „სუდარაც გახადე, ძვირფასი მატერიისაა“. და, აი, ჩემდა საუბედუროდ, სუდარაც შემოვაცალე და მიცვალებული სრულიად შიშველი დავტოვე. უცბად ის წამოდგა, თითებით სახეზე შემეხო და მერე თვალები ამომთხარა. მე ყველაფერი დავყარე და შეძრწუნებული და დამწუხრებული გამოვედი აკლდამიდან...

ასე დაასრულა ბრმამ თავისი ნაამბობი. ბატონმა სოფრონიმ თავის დაქნევით მანიშნა, წავიდეთო, და როდესაც წამოვდექით და მოსაუბრეებს გავშორდით, მითხრა:

– მაშ ასე, ღრმად პატივცემულო აბბა, დღეს ჩვენ კარგი გაკვეთილი მივიღეთ, ასე რომ, მეცადინეობა აღარ გვჭირდება.

ბრმის ნაამბობმა დიდი სარგებელი მოგვიტანა და იმისთვის ჩავიწერეთ, რომ თქვენც სარგებელი ჰპოვოთ მასში. სრული სიმართლეა: ვინც ბოროტებას ჩაიდენს, ის ღმრთის მსჯავრს ვერსად გაექცევა.

 

თავი 78 - ჰოჲ, საწყალობელო კაცთა შორის!

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კიდევ ერთი ამის მსგავსი ამბავი „გიგანტების“ მონასტრის იღუმენ აბბა იოანესგან მოვისმინეთ თეოპოლისში ყოფნისას.

„– ამ ცოტა ხნის წინ, – ჰყვებოდა აბბა იოანე, – ჩემთან ერთი ჭაბუკი მოვიდა და მთხოვა:

– ღმრთის გულისათვის, მიმიღე მონასტერში, ჩემს ცოდვებზე მინდა ვიგლოვო.

ამას რომ ამბობდა, თან ცხარე ცრემლებით ტიროდა, და საერთოდაც ეტყობოდა, რომ უსაზღვროდ დამწუხრებული იყო.

– რატომ ხარ ასე დამწუხრებული? – ვკითხე მე.

– ჰოჲ, მამაო, მე დიდი ცოდვილი ვარ.

– დამიჯერე, შვილო, ყველანაირი ცოდვისთვის არსებობს წამალი, თვით უმძიმესი ცოდვებისთვისაც კი. თუ შენ ნამდვილად გინდა განკურნება, ნუ დამალავ საკუთარ ცოდვებს, ყველაფერი მითხარი, რაც გულში გაქვს, რომ მეც შესაბამისად გიწამლო, რადგან მეძავს სხვა წამალი სჭირდება, გრძნეულს – სხვა, კაცისმკვლელს – სხვა და მპარავს – კიდევ სხვა.

ჭაბუკს ღვარად ჩამოსდიოდა ცრემლები, გულზე ხელს იცემდა და ხმამაღლა მოთქვამდა, მღელვარებისგან სუნთქვაც კი ეკვროდა. მივხვდი, რომ მწუხარება და სასოწარკეეთილება თავის უბედურებაზე დალაპარაკების საშუალებას არ აძლევდა.

– შვილო, – ვუთხარი მე, – კარგად მომისმინე: როგორმე მოიკრიბე ძალა და აღიარე შენი ცოდვები, და მაშინ ქრისტე თავის შეწევნას გამოგიგზავნის. მან ჩვენი ხსნისთვის ყველაფერი დაითმინა: თავისი გამოუთქმელი სახიერებითა და უსაზღვრო მოწყალებით მეზვერეებთან და ცოდვილებთან ერთად ჭამდა, ავაზაკს სამოთხის კარი განუღო, მეძავს ცოდვათა შენდობა მიანიჭა; ის ჩვენი ცოდვების გამოსასყიდად ჯვარს ეცვა და სისხლი დასთხია, და შენც სიხარულით შეგიწყნარებს, თუკი მის წინაშე ყველა ცოდვას აღიარებ, რამეთუ მან თქვა: „ნებსით არა მნებავს სიკუდილი ცოდვილისაჲ, არამედ მოქცევაჲ და ცხოვრებაჲ მისი“.

მაშინ ჭაბუკმა ძალა მოიკრიბა, ცრემლები შეიკავა და დაიწყო:

– მამაო, ვერც ცა და ვერც დედამიწა ვერ დაიტევს ჩემს ცოდვებს, მე სავსე ვარ ყველანაირი უსჯულოებით. ორი დღის წინ ამ ქალაქის ერთ-ერთ დიდგვაროვანს ასული გარდაეცვალა და, მდიდრულად შემოსილი, აკლდამაში დაასვენეს. მე დიდი ხნის დაჩვეული ვიყავი ყაჩაღობას, წავედი ღამით აკლდამაში და ქალწულის გაძარცვას შევუდექი. რაც ეცვა, ყველაფერი გავხადე, უკანასკნელი პერანგიც კი არ დავუტოვე ტანზე, მთლიანად გავაშიშვლე. ის იყო, გამობრუნებას ვაპირებდი, რომ უცბად ქალწული წამოდგა და მარცხენა ხელით ჩემს მარჯვენას ჩაეჭიდა.

– ჰოჲ, განწირულო ადამიანო! – შესძახა მან. – ასე უნდა გაგეშიშვლებინე? ღმერთის არ შეგეშინდა? არ გაგახსენდა საშინელი სამსჯავრო? არ შეგებრალე, ასეთი ახალგაზრდა რომ წავედი ამქვეყნიდან? შენ თვითონაც ხომ ქრისტიანი ხარ! და რას ფიქრობ, შიშველი უნდა წარვდგე ქრისტეს წინაშე? ჩემი სიქალწულის მაინც არ შეიკდიმე? განა შენც ქალმა არ დაგბადა? როგორ არ იფიქრე, რომ ჩემი შეურაცხყოფით საკუთარ დედას შეურაცხყოფდი! ჰოჲ, საწყალობელო კაცთა შორის, როგორ გინდა წარსდგე საშინელ სამსჯავროზე! რა პასუხი გინდა გასცე იესუ ქრისტეს, რით გინდა გაიმართლო თავი! როცა ცოცხალი ვიყავი, ჩემი სახეც კი არავის დაუნახავს უცხოს, შენ კი, უკვე გარდაცვლილი, ასე უსირცხვილოდ გამაშიშვლე და ჩემი სხეული იხილე! ჰოჲ, უბადრუკო ადამიანო, ბოროტების უფსკრულში დანთქმულო! რა ხელით გინდა შეეხო იესუ ქრისტეს ხორცსა და სისხლს, როგორ გინდა მას მიეახლო!

ზარდაცემული მთელი სხეულით ვძრწოდი...

– თუ ახლა გამიშვებ, – ჩავილაპარაკე, – აღარასოდეს ჩავიდენ ბოროტებას...

– არა! – მიპასუხა ქალწულმა. – აქ შენი ნებით შემოხვედი, აქედან გასვლა კი შენს ნებაზე აღარ არის დამოკიდებული. ეს აკლდამა შენი საფლავი გახდება. ოღონდ არ იფიქრო, რომ უცბად და ადვილად მოკვდები. არა, დიდი ხნის საშინელი ტანჯვა-წამების შემდეგ ბოროტად აღმოგხდება სული!

ქვითინით ვევედრებოდი ქალწულს, შევებრალებინე და გავეშვი... ვიფიცებდი ღმერთს, რომ აღარასოდეს ჩავიდენდი უსჯულოებას. და ბოლოს, მრავალი ვედრებისა და ცრემლის დათხევის შემდეგ, ასეთი პასუხი მივიღე:

– თუ გინდა, რომ ცოცხალი გადარჩე და ამ უბედურებას თავი დააღწიო, პირობა დადევი, რომ არამარტო უსჯულო საქმეებს მიატოვებ, არამედ საერთოდ გაშორდები ერს, მონაზვნად აღიკვეცები და დარჩენილ ცხოვრებას სინანულსა და ღმრთის სამსახურში გაატარებ.

– გეფიცები, – ვუთხარი მე, – არა მხოლოდ მაგას გავაკეთებ, არამედ სახლშიც კი არ შევივლი, აქედან პირდაპირ მონასტერში წავალ.

– ჩამაცვი ყველაფერი, რაც მეცვა, – მიბრძანა ქალწულმა.

როგორც კი ჩავაცვი, ის მაშინვე მიწვა და მიიძინა. მე კი, საწყალობელი, გამოვედი აკლდამიდან და სირბილით მოვედი მონასტრამდე...

მე დავამშვიდე ჭაბუკი, ვასწავლე სინანულისა და თავშეკავების გზა და მონაზვნად აღვკვეცე. ის ახლაც იმ მღვიმეშია, რომელშიც პირველად შევიყვანე, და იქ სულის მხსნელ ღვაწლს ეწევა“.

 

თავი 79 - წმინდა ზიარების სასწაული

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ანტიოქიის მახლობლად მდებარე ქალაქ სელევკიაში ჩვენ მოვინახულეთ ეპისკოპოსი აბბა თეოდორე. მან მოგვითხრო:

„– ჩემი წინამორბედის – ნეტარ ეპისკოპოს დიონისეს დროს ამ ქალაქში ერთი ვაჭარი ცხოვრობდა. ის სევეროსის მიმდევარი იყო; მაგრამ მას ჰყავდა მონა, რომელიც წმინდა სამოციქულო ეკლესიას ეკუთვნოდა. ერთხელ, დიდ სუთშაბათს, მონამ ეკლესიიდან წმინდა ზიარების ნაწილები წამოიღო, სუფთა ტილოში გაახვია და განჯინაში შეინახა. აღდგომის შემდეგ ბატონმა თავისი მონა კონსტანტინოპოლში გააგზავნა სავაჭროდ. წასვლის წინ მონამ განჯინის გასაღები ბატონს დაუტოვა, წმინდა ნაწილების წაღება კი დაავიწყდა. ერთხელ ბატონმა განჯინა გამოაღო და ტილოში შეხვეული ნაწილები იპოვა. ერთხანს დაფიქრდა, ვერ გადაეწყვიტა, როგორ მოქცეულიყო: რაკი კათოლიკე ეკლესიის წევრი არ იყო, მათი მიღება არ მოისურვა. ბოლოს განჯინა ჩაკეტა და წმინდა ნაწილები შიგ დატოვა – იმ ფიქრით, რომ მისი მონა მოვიდოდა და მიიღებდა. მაგრამ დადგა მომდევნო დიდი სუთშაბათი, მონა კი არ ჩანდა. ბატონს აღარ უნდოდა, მომავალ წლამდე შეენახა ზიარების ნაწილები, ამიტომაც მათი დაწვა გადაწყვიტა. გამოაღო განჯინა და ხედავს – წმინდა ნაწილებიდან ღერო და თავთავი აღმოცენებულა. ამ სასწაულის ხილვაზე იგი ენით აუწერელმა შიშმა შეიპყრო და მთელ ტანში ძრწოლამ დაუარა.

– უფალო, შემიწყალე მე! – შესძახა მან.

შემდეგ დაუყოვნებლივ წაიყვანა მთელი თავისი სახლეული და წმინდა ეპისკოპოს დიონისესთან მივიდა.

ეს სასწაული, ყოველგვარ ლოგიკურ აზროვნებას რომ აღემატება, იხილა არა ერთმა და ორმა, არამედ მრავალმა ადამიანმა. ეს სასწაული იხილეს ქალაქის მაცხოვრებლებმა და სხვა ქვეყნებიდან ჩამოსულებმა, ხმელით და ზღვით მოგზაურებმა, ქალებმა და მამაკაცებმა, მოხუცებმა და ბავშვებმა, ბატონებმა და მონებმა, მდიდრებმა და ღარიბებმა, ხელისუფლებმა და ხელქვეითებმა, სწავლულებმა და უსწავლელებმა, სამღვდელოებამ და მონაზვნებმა, ქალწულებმა და მოღვაწეებმა, ქვრივებმა და დაქორწინებულებმა. ყველა ისინი ერთხმად ღაღადებდნენ: „უფალო, შეგვიწყალენ!“ ყველანი ჰმადლობდნენ ღმერთს ამ გამოუთქმელი სასწაულისთვის. მაშინ მრავალმა ადამიანმა მიატოვა მწვალებლური სწავლება და წმინდა კათოლიკე სამოციქულო ეკლესიას შეუერთდა“.

 

თავი 80

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 81 - აბბა თეოდოსის სასწაული

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

„სკოპელის“ მამებმა კიდევ ერთი სასწაულის შესახებ მოგვითხრეს:

„– ამ ცოტა ხნის წინ აპამეას მხარეში ერთმა ქრისტესმოყვარე ქალმა ჭის ამოთხრა დაიწყო. ძალიან ღრმად ამოთხარა და დიდი ხარჯიც გაიღო, მაგრამ წყალი არ ჩანდა. ქალი სასოწარკვეთილებამ შეიპყრო: ფულზეც წუხდა და იმაზეც, რომ ამხელა შრომამ უშედეგოდ ჩაიარა. და, აი, ერთ დღეს მას ვიღაც უცნობი მანდილოსანი გამოეცხადა და უთხრა:

– „სკოპელის“ მონასტრიდან აბბა თეოდოსის ხატი მოატანინე და მისი ლოცვით ღმერთი შეგეწევა.

ქალმა ორ მსახურს მოატანინა წმინდანის გამოსახულება და თავისი ხელით ჩაუშვა ჭაში. წყალი მაშინვე გამოჩნდა და ჭა ნახევრამდე აავსო. ის წყალი ჩვენთანაც მოიტანეს. ჩვენ დავლიეთ და ერთხმად განვადიდეთ ღმერთი“.

 

თავი 82

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 83

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 84

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

თავი 85 - სამართლიანი სასჯელი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აი კიდევ რა მოგვითხრეს „სკოპელის“ მამებმა:

„– მონასტერში ასეთი წესი გვქონდა: ყოველი წლის დიდ ხუთშაბათს ჩვენთან უამრავი გლახაკი და ობოლი იკრიბებოდა და ყველა მათგანს ვაძლევდით ცოტ-ცოტა ხორბალს, ნაკურთხ პურს, ღვინოს, თაფლს და ხუთ ფოლერას. ერთ წელიწადს ჩვენს მხარეში დიდი მოუსავლიანობა იყო. ხორბალი ძალიან გაძვირდა. დიდმარხვა რომ დადგა, რამდენიმე ბერმა იღუმენს სთხოვა:

– ღმრთის გულისათვის, აბბა, ამ წელიწადს ნუ გავცემთ მოწყალებას. ხორბალი აღარ იშოვება და ძმები მშივრები დარჩებიან.

– ნუ დავარღვევთ, შვილებო, ჩვენი მამის – აბბა თეოდოსის ლოცვა-კურთხევას, – უპასუხა იღუმენმა. – ჩვენ ხომ კარგად ვიცით, რომ ეს მცნება მისი მოცემულია და უფლება არა გვაქვს, დავარღვიოთ. აბბა თეოდოსი თვითონვე იზრუნებს ჩვენს გამოკვებაზე.

მაგრამ ბერები ჯიუტად იმეორებდნენ:

– ჩვენ თვითონ არ გვყოფნის და იმათ რაღა მივცეთ!

ღრმად დამწუხრებული იღუმენი იძულებული გახდა, დაეთმო ბერებისთვის.

– რას ვიზამთ, – თქვა მან, – იყოს თქვენებურად, როგორც ფიქრობთ, ისე გააკეთეთ.

ასე რომ, არც დიდ ხუთშაბათს არც დიდ პარასკევს ჩვენ არავითარი მოწყალება არ გაგვიცია. რამდენიმე დღის შემდეგ იკონომოსი ბეღელში შევიდა და მთელი ხორბალი აყვავებული დახვდა. გამოვიტანეთ და ზღვაში გადავყარეთ. მაშინ კი იღუმენმა გვითხრა:

– აი, სამართლიანი სასჯელიც მიიღეთ მცნების დარღვევისთვის. მოიმკეთ ახლა ურჩობის ნაყოფი! სულ რაღაც ხუთასი მოდი ხორბალი უნდა გაგვეცა და ამით ჩვენი წმინდა მამის – თეოდოსის მცნებას შევასრულებდით, მასაც ვაამებდით და ჩვენს ღარიბ ძმებსაც ვანუგეშებდით. ახლა კი რა სარგებელი მივიღეთ, შვილებო, გარდა იმისა, რომ ხუთი ათასი მოდი ხორბალი ზღვაში გადავყარეთ? თანაც ორმაგი ცოდვა დაგვედო: ჯერ ერთი, ჩვენი მამის – აბბა თეოდოსის მცნება დავარღვიეთ, და მერე – იმედი ღმერთზე კი არ დავამყარეთ, არამედ ხორბალზე. ამ მაგალითით მაინც დავრწმუნდეთ, რომ ღმერთი ზრუნავს თითოეულ ადამიანზე და რომ წმინდა თეოდოსიც უხილავად შეგვეწევა ჩვენ, თავის სულიერ შვილებს“.

 

თავი 106 - თეოდულე, წადი და იხილე მისი სარწმუნოება

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კვლავ აბბა თეოდულემ მოგვითხრო:

„ფარას შორიახლოს, წმინდა სოფიოსა და წმინდა ფავსტოს ეკლესიებს შორის, არის სასტუმრო. ერთხელ ამ სასტუმროს გამგემ მთხოვა, რამდენიმე დღე მის მაგივრად მემსახურა. დავთანხმდი. მივედი სასტუმროში. იქ დამხვდა ვინმე ასურელი ბერი, რომელსაც ერთი ძაძის, ერთი მოსასხამისა და ცოტაოდენი პურის გარდა არაფერი ჰქონდა თან. იგი სასტუმროს ერთ-ერთ კუთხეში იდგა განმარტოებით და დღე და ღამე ლოცულობდა, ხმას არავის სცემდა. კვირა დღე რომ დადგა, მივედი მასთან და ვუთხარი:

– ძმაო, წმინდა სოფიოს ტაძარში მივდივარ საზიარებლად, ხომ არ წამოხვალ?

– არა! – მიპასუხა მან.

– რატომ?

– მე სევეროსის სწავლებას მივსდევ და ეკლესიასთან ერთობაში არა ვარ.

როდესაც გავიგე, რომ ასეთი დიდი მოღვაწე ბერი წმინდა კათოლიკე სამოციქულო ეკლესიას არ ეკუთვნოდა, გულდამდუღრული შევედი სენაკში, პირქვე დავემხე და სამი დღე ცრემლებით ვევედრებოდი ღმერთს:

– ჰოჲ, უფალო იესუ ქრისტე, ღმერთო ჩვენო, რომელმან გამოუთქმელითა სახიერებითა შენითა მოსდრიკენ ცანი და გარდამოხედ ცხოვრებისათვის ჩვენისა, რომელმან წმიდისაგან ღმრთისმშობელისა და მარადის ქალწულისა მარიამისაგან ხორცნი შეისხენ, გამომიცხადე, რომელი სარწმუნოებაა ჭეშმარიტი: ჩვენი, ეკლესიის შვილების, თუ სევეროსის მიმდევრების?

მესამე დღეს ჩამესმა ხმა:

– თეოდულე, წადი და იხილე მისი სარწმუნოება.

სენაკიდან გავედი, ბერის მახლობლად დავჯექი და ველოდებოდი, რომ რაღაცა მოხდებოდა. დაახლოებით ერთი საათი თვალი არ მომიშორებია მისთვის. ის იდგა და ასურულ ენაზე ფსალმუნებს გალობდა. და აი, – ღმერთია მოწამე! – ვხედავ, ბერის თავზე შავი მტრედი დაფრინავს: გამჭვარტლული, ჭუჭყიანი და საზიზღარი – თითქოს საკვამურ მილში მოხვდა და იქ გაიმჭვარტლა. მაშინ კი მივხვდი, რომ შავი მტრედი სიმბოლურად სევერიანელთა სარწმუნოებას გამოხატავდა“.

ცრემლითა და სულთქმით გვიყვებოდა ამ ამბავს აბბა თეოდულე – ეს ჭეშმარიტად ნეტარი ბერი.

 

თავი 112 - უფროჲსი ამისა სიყუარული არავის აქუს, რაჲთა სული თვისი დადვას მეგობართა თვისთათვის

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

კეთილმორწმუნე იმპერატორ ტიბერიუსის მეფობის ჟამს მე და სოფრონი ოაზისში ჩავედით. იქ ვნახეთ ერთი ბერი: იგი წარმოშობით კაბადოკიიდან იყო და სახელად ლეონი ერქვა. მის შესახებ მამებმა ბევრი საკვირველი რამ მოგვითხრეს. ახლოს რომ გავიცანით ეს წმინდა კაცი, ჩვენ დიდი სულიერი სარგებელი მივიღეთ მისგან. განსაკუთრებით გაგვაოცა მისმა სიმდაბლემ, მდუმარებამ, უპოვარებამ და ყველასადმი უსაზღვრო სიყვარულმა. ერთ დღეს ბერმა გვითხრა:

– დამიჯერეთ, შვილებო, მე მეფე გავხდები.

– რას ამბობ, აბბა, – ვუპასუხეთ ჩვენ, – კაბადოკიელი ჯერ არავინ გამხდარა მეფე. ტყუილად ნუ იფიქრებ ამაზე.

– არა, შვილებო, მე მეფე გავხდები, – კვლავ გაგვიმეორა მან და ვეღარაფრით შევაცვლევინეთ აზრი.

როცა მაზიკებმა მთელი ის მხარე მოაოხრეს და ოაზისშიც შემოვიდნენ, მრავალი მონაზონი მახვილებით აჩეხეს, მრავალი კი ტყვედ წაიყვანეს. მათ შორის იყვნენ კონსტანტინოპოლის ეკლესიის ყოფილი მკითხველი აბბა იოანე, აბბა ევსტათი რომაელი და აბბა თეოდორე კილიკიელი: სამივე – ხორციელად უძლური. აბბა იოანემ ბარბაროსებს უთხრა:

– წამიყვანეთ ქალაქში და ეპისკოპოსი ჩემს გამოსასყიდად ოცდაოთხ დრაჰკანს გადაგიხდით.

ბარბაროსები დათანხმდნენ და ერთ-ერთმა მათგანმა ქალაქში ჩაიყვანა. იქ დახვდათ აბბა ლეონი და კიდევ სხვა მამები, რომლებიც ტყვეობას გადარჩენილიყვნენ. აბბა იოანე ეპისკოპოსთან მივიდა და სთხოვა, გამოსასყიდი მიეცა ბარბაროსისთვის. მაგრამ ეპისკოპოსს რვა დრაჰკანის მეტი არ აღმოაჩნდა, ბარბაროსი კი რვა დრაჰკანს არ დასჯერდა.

– ან ოცდაოთხი დრაჰკანი მომეცით, ან ჩემი მონაზონი დამიბრუნეთ, – თქვა მან.

სხვა გზა აღარ იყო და აბბა იოანე, მიუხედავად მისი უსაზღვრო მწუხარებისა და ცრემლებისა, ისევ ბარბაროსს ჩააბარეს. სამი დღის შემდეგ აბბა ლეონმა რვა დრაჰკანი აიღო, ბარბაროსებთან მივიდა უდაბნოში და უთხრა:

– აიღეთ ეს რვა დრაჰკანი და გაუშვით მონაზვნები, მათ მაგივრად კი მე დავრჩები. ისინი უძლურები არიან, ვერ იმუშავებენ, და ბოლოს მაინც სამივეს მოკვლა მოგიწევთ. მე კი ჯანმრთელი ვარ და შემიძლია გემსახუროთ.

ბარბაროსები დათანხმდნენ და სამივე მონაზონი გაუშვეს. აბბა ლეონი ტყვედ დარჩა. იგი ცოტა ხანს მიჰყვებოდა ბარბაროსებს, მაგრამ სულ მალე მოუძლურდა და გზის გაგრძელება ვეღარ შეძლო. მაშინ ბარბაროსებმა მას თავი მოჰკვეთეს.

ასე აღასრულა ბერმა წმინდა წერილის სიტყვები: „უფროჲსი ამისა სიყუარული არავის აქუს, რაჲთა სული თვისი დადვას მეგობართა თვისთათვის“(იოანე 15,13). მაშინ კი მივხვდით, რას გულისხმობდა იგი, როდესაც გვარწმუნებდა, მეფე გავხდებიო. მან მართლაც მიაღწია მეფურ ღირსებას, რამეთუ თავისი სული მეგობრებისთვის დადო.

 

თავი 119 - შენ სასიკეთოდ მოსულს არ ჰგავხარ

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთ დღეს ჩვენ ვეწვიეთ რაითის ლავრის პრესვიტერს – აბბა ევსევის, რომელმაც გვიამბო, თუ როგორ გამოეცხადა ერთ-ერთ ბერს მონაზვნის სახით ეშმაკი. იგი სენაკის კარზე აკაკუნებდა. ბერმა გაუღო და უბრძანა ლოცვა ეთქვა. ეშმაკმა თქვა:

– აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

ბერმა სამჯერ უბრძანა ლოცვის თქმა და ეშმაკი სულ იმეორებდა:

– აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ.

შენ სასიკეთოდ მოსულს არ ჰგავხარ, – უთხრა ბერმა. – ილოცე და თქვი: „დიდებაჲ მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ!“

ამ სიტყვების გაგონებისთანავე ეშმაკი გაქრა.

 

თავი 148 - მე ვარ ლეონი, პაპი რომისა

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ლიბიის ქალაქ დარნასონის ეპისკოპოსმა, თეოდორემ, მოგვითხრო:

„ერთხელ, როცა ჯერ კიდევ პაპ ევლოგის სვინკელი ვიყავი, ძილში კეთილსახიერი და დიდებული კაცი გამომეცხადა და მითხრა:

– მოახსენე პაპ ევლოგის ჩემი მოსვლის შესახებ.

– ვინ ხარ შენ, უფალო, და როგორ მოვახსენო შენს შესახებ?

– მე ვარ ლეონი, პაპი რომისა, – მიპასუხა მან.

შევედი პაპთან და მოვახსენე:

– უწმინდეს და უნეტარეს ლეონს, რომის ეკლესიის მეთაურს, სურს თქვენი ნახვა.

პაპი იმავე წამს წამოდგა და სტუმარს შეეგება. მათ ერთმანეთი მოიკითხეს, ლოცვა თქვეს და ჩამოსხდნენ. მაშინ ჭეშმარიტად საოცარმა და ღმერთშემოსილმა ლეონმა ასე მიმართა ევლოგის:

– იცი თუ არა, რისთვის მოვედი შენთან?

– არა, – მიუგო ევლოგიმ.

– მადლობის სათქმელად მოვედი: იმისთვის, რომ ასეთი მოშურნეობით დაიცავი ჩემი ეპისტოლე, რომელიც ჩვენს ძმას – კონსტანტინოპოლის პატრიარქ ფლაბიანეს მივწერე; ასე კარგად განმარტე ჩემი აზრი და პირი დაუყავი მწვალებლებს. იცოდე, ძმაო, შენი ღვაწლი არა მხოლოდ ჩემთვის არის სათნო, არამედ მოციქულთა თავის – პეტრესთვისაც, და, უპირველესად, თვით ჩვენ მიერ ქადაგებული ჭეშმარიტების – ჩვენი უფლის იესუ ქრისტესთვის.

ეს სიზმარი მეორე და მესამე ღამესაც განმეორდა, რამაც საბოლოოდ დამარწმუნა, რომ იგი ღმრთისაგან იყო. მივედი პაპ ევლოგისთან და ყველაფერი ვუამბე. პაპმა ტირილი დაიწყო და ზეცისკენ ხელაპყრობილმა წარმოთქვა:

– გმადლობ შენ, უფალო იესუ ქრისტე, ღმერთო ჩვენო, რამეთუ ღირსი გამხადე მე, უღირსი ესე, მექადაგა ჭეშმარიტება, და, შენი ერთგული მსახურების – პეტრესა და ლეონის ლოცვით, შეიწირე ჩემი მცირე ღვაწლი, როგორც ორი მწვლილი ქვრივისა“.

 

თავი 149 - იერუსალიმის პატრიარქი ამოსი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

როდესაც აბბა ამოსს36 იერუსალიმის პატრიარქად დაასხეს ხელი, მის თაყვანისსაცემად მრავალი მონასტრის წინამძღვარი შემოიკრიბა. მათ შორის მეც ვიყავი ჩემს იღუმენთან ერთად. და აი, პატრიარქმა მამებს ამ სიტყვებით მიმართა:

– მომიხსენიეთ, მამანო, თქვენს ლოცვებში, რამეთუ დიდი და ძნელად სატარებელი ტვირთი დამედო. მაშინებს ეს საპასუხისმგებლო მსახურება. პეტრეს, პავლეს, მოსეს და მისთანებს შესწევდათ კიდეც ძალა, გაძღოლოდნენ ადამიანთა სულებს. მე კი გლახაკი და ცოდვილი ვარ. მაგრამ, მამანო, ყველაზე მეტად მაინც ხელდასხმის სიმძიმის წინაშე ვძრწივარ. მე წამიკითხავს, რომ ნეტარი ლეონი, რომის ეკლესიის წინამძღვარი, ორმოცი დღე არ მოშორებია მოციქულ პეტრეს საფლავს და მთელი ეს ხანი ლოცვასა და მარხვაში გაატარა. იგი ევედრებოდა მოციქულს, ეშუამდგომლა ღმრთის წინაშე და ცოდვათა მიტევება გამოეთხოვა მისთვის. ორმოცი დღის შემდეგ მას მოციქული გამოეცხადა და უთხრა:

– მე ვევედრე ღმერთს და მან ყველა ცოდვა მოგიტევა, გარდა ხელდასხმისა. ამაზე შენ თვითონ უნდა აგო პასუხი: ნამდვილად ღირსეულები არიან თუ არა შენ მიერ ხელდასხმულნი.

 

თავი 151 - რომის პაპი გრიგორი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

„სენაკებში“ ჩვენ მოვინახულეთ აბბა იოანე სპარსი, რომელმაც მოგვითხრო რომის პაპის – ნეტარი გრიგორის38 შესახებ:

„რამდენიმე ხნის წინ წმინდა მოციქულების – პეტრესა და პავლეს საფლავების მოსალოცად რომში ჩავედი და იქ ერთხანს დავყოვნდი. ერთხელ ქალაქის რომელიღაც უბანში დავინახე პაპი გრიგორი, რომელიც ჩემი მიმართულებით მოდიოდა და მალე გამისწორდებოდა კიდეც. გადავწყვიტე, მუხლმოდრეკით თაყვანი მეცა მისთვის და დასაჩოქებლად გავემზადე. როდესაც პაპის ამალის წევრებმა ჩემი განზრახვა შენიშნეს, ყველანი ერთიმეორის მიყოლებით მეუბნებოდნენ:

– აბბა, არ დაიჩოქო!

მაგრამ მე ვერ მივხვდი, რატომ არ უნდა დამეჩოქა პაპის წინაშე, ეს ხომ სრული უპატივცემულობა იქნებოდა. პაპი მომიახლოვდა და როცა შენიშნა, რომ თაყვანისცემას ვაპირებდი – ღმრთის წინაშე ვამბობ, ძმებო! – ის პირველი დაემხო ჩემ წინ მუხლებზე, თაყვანი მცა და მანამდე არ ადგა, ვიდრე მე თვითონ არ ავდექი. მერე მდაბლად, საოცრად მდაბლად მეამბორა და საკუთარი ხელით გადმომცა სამი ნომისმა. აგრეთვე ბრძანა მოსასხამიც მოეცათ ჩემთვის და ყველაფერი, რაც მჭირდებოდა. მოვდიოდი და ღმერთს მადლობას ვწირავდი იმისათვის, რომ ასეთი სიმდაბლით, მოწყალებით და სიყვარულით დაეჯილდოებინა თავისი მსახური“.

 

თავი 161 - აბბა ისააკი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

თებაიდაში მდებარეობს ქალაქი ლიკოსი. ამ ქალაქიდან ექვსი მილის მოშორებით არის მთა, რომელზეც მონაზვნები ცხოვრობენ – ზოგი გამოქვაბულებში, ზოგი სენაკებში. აქ ჩვენ მოვინახულეთ აბბა ისააკი, წარმოშობით თებელი. და, აი, რა მოგვითხრო მან:

„იმ ამბის შემდეგ, რასაც ახლა მოგიყვებით, ორმოცდათორმეტი წელიწადი გავიდა. ერთხელ ჩემს ხელსაქმეს ვაკეთებდი: დიდ ბადეს ვწნავდი კოღოებისთვის; მაგრამ რაღაცა შემეშალა და ძალიან შევწუხდი. მთელი დღე ვფიქრობდი და ვერაფრით ვერ მივხვდი, სად დავუშვი შეცდომა. უკვე აღარ ვიცოდი, რა მექნა. უცბად ჩემს სენაკში სარკმლიდან ვიღაც ჭაბუკი გადმოძვრა და მითხრა:

– შეგეშალა. მომეცი, შეგისწორებ.

– წადი! – ვუპასუხე მე. – შორს ჩემგან!

– მაგრამ ასე ხომ საკუთარ თავს დააზარალებ.

– ეს ჩემი საქმეა!

– მეცოდები, ამდენი შრომა წყალში რომ უნდა ჩაგეყაროს.

– ბოროტად ხარ აქ მოსული.

– მაგრამ შენ თვითონ მაიძულე, აქ მოვსულიყავი და ახლა ჩემი ხარ.

– მე რატომ გაიძულე?

– იმიტომ, რომ მეზობელ ძმაზე ძვირისხსენება გაქვს და სამი კვირაა, ასე ეზიარები.

– ტყუილს ამბობ!

– არა, არ ვამბობ ტყუილს. განა ცერცვის გამო არა ხარ მასზე გაბრაზებული? მე კი ძვირისხსენების ეშმაკი ვარ. ასე რომ, ამიერიდან მე მეკუთვნი.

ეს რომ გავიგონე, მაშინვე წავედი ძმასთან, მუხლი მოვუდრიკე და შენდობა ვთხოვე. როდესაც სენაკში დავბრუნდი, დავინახე, რომ ეშმაკს ბადეც დაეწვა და ის ჭილოფიც, რომელზეც ვლოცულობდი. როგორც ჩანს, იგი ჩვენმა შერიგებამ გააბოროტა“.

 

თავი 178 - მინდა დამკრძალონ იერუსალიმური წესით

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა გიორგიმ, სქოლარიის კინოვიის ხუცესმა, მოგვითხრო:

„სენაკებში ერთი ბერი ცხოვრობდა. ის დიდი მოღვაწე იყო, მაგრამ ძალიან უბრალო რწმენა ჰქონდა და განუკითხველად ეზიარებოდა ყველგან, სადაც მოუხდებოდა. ერთხელ მას ღმრთის ანგელოზი გამოეცხადა და უთხრა:

– მითხარი, ბერო, როგორ გინდა რომ დაგასაფლავონ – როგორც ეგვიპტელ მონაზვნებს ასაფლავებენ თუ როგორც იერუსალიმელებს?

– არ ვიცი, – უპასუხა ბერმა.

– მოიფიქრე, – უთხრა კვლავ ანგელოზმა, – სამი კვირის შემდეგ მოვალ და პასუხი მითხარი.

ბერი ერთ-ერთ განდეგილთან მივიდა და ყველაფერი მოუყვა. განდეგილი გააოცა მისმა მონათხრობმა. დიდხანს დაჟინებით მისჩერებოდა, შემდეგ კი, თითქოსდა ზეგარდამო შთაგონებულმა, ჰკითხა:

– სად ეზიარები წმინდა საიდუმლოს?

– სადაც მომიხდება...

– გაფრთხილდი, აღარსად ეზიარო, გარდა კათოლიკე სამოციქულო ეკლესიისა, რომელშიც ოთხი მსოფლიო კრება იხსენიება: ნიკეის – სამას თვრამეტი მამისაგან შემდგარი, კონსტანტინოპოლის – ას ორმოცდაათი მამისაგან, ეფესოსი – ორასი მამისაგან და ქალკედონის – ექვსას ოცდაათი მამისაგან. როცა ანგელოზი მოვა, უთხარი: „მინდა დამასაფლავონ იერუსალიმური წესით“.

სამი კვირის შემდეგ ბერს მართლაც გამოეცხადა ანგელოზი და ჰკითხა:

– რა მოიფიქრე, ბერო.

– მინდა დამკრძალონ იერუსალიმური წესით, – უპასუხა ბერმა.

– კეთილი, – თქვა ანგელოზმა.

და ბემა მაშინვე შეისვენა, ღმერთს მიაბარა თავისი სული. ეს ყველაფერი იმისთვის მოხდა, რომ ბერის შრომას, მის ღვაწლს, ამაოდ არ ჩაევლო და იგი მწვალებლებთან ერთად არ განსჯილიყო“.

 

თავი 187 - როგორ მოვიპოვოთ სათნოებები?

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

გეთსამანიიდან ჩვენ ელეონის მთაზე ავედით. იქ მდებარეობს ეგრეთწოდებული „აბბა აბრაამის მონასტერი“. ამ მონასტრის დამაარსებელი იყო დიდი აბრაამი, რომელიც ევდოქსის შემდეგ ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ახალი კინოვიის იღუმენად დაადგინეს.

იმ დროს, როცა ჩვენ „აბრაამის მონასტერს“ ვეწვიეთ, მისი იღუმენი იყო აბბა იოანე კიზიკელი. ერთ დღეს ჩვენ მას ასეთი შეკითხვით მივმართეთ:

– როგორ მოვიპოვოთ სათნოებები?

აბბა იოანემ გვიპასუხა:

– თუ სათნოებების მოპოვება გვინდა, პირველ რიგში თითოეული სათნოების საწინააღმდეგო ვნება უნდა მოვიძულოთ. სხვა შემთხვევაში სათნოებებს ვერ მოვიპოვებთ. თუ გინდა, ტირილის ნიჭი მოიპოვო, თავდაპირველად სიცილი მოიძულე; თუ გინდა, გახდე თავმდაბალი, ჯერ ქედმაღლობა მოიძულე; თუ თავშეკავება გინდა, ნაყროვანება მოიძულე; თუ უბიწოება გსურს, მოიძულე ავხორცული ტკბობა; თუ გინდა, მიაღწიო უანგარობას, ნივთიერი საგნები მოიძულე; თუ გინდა, მოწყალე გახდე, მოიძულე ვერცხლისმოყვარეობა; თუ უდაბნოს სიმყუდროვეს ესწრაფვი, ჯერ ქალაქი მოიძულე; თუ გინდა, ივარჯიშო მდუმარებაში, მოიძულე მრავლისმეტყველება; თუ გინდა, რომ გაუცხოვდე ყოველივე ამსოფლიურისთვის, მაჩვენებლობა მოიძულე; თუ გინდა, მრისხანების დროს თავშეკავება შეძლო, მოიძულე საერო ცხოვრება; თუ ძვირუხსენებლობას ეძიებ, ძვირის ზრახვა მოიძულე; თუ გინდა, რომ გონების მოკრება შეძლო და აზრი არ გაგეფანტოს, ეძებე განმარტოება; თუ გინდა, აღვირი ამოსდო შენს ენას, შეიკრძალე სმენა, რათა ზედმეტი არაფერი გაიგონო; თუ გინდა, რომ ღმრთის შიში არასოდეს განგეშოროს, მოიძულე ხორციელი განსვენება, შეიყვარე მწუხარება და ყოველგვარი მოკლება, – ამ გზით შენ შეძლებ წმინდა გულით ემსახურო ღმერთს.

 

თავი 192 - რომის პაპი გრიგორი დიოლოღოსი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

რომიდან ჩამოსულმა ერთ-ერთმა პრესვიტერმა, სახელად პეტრემ, პაპ გრიგორის41 შესახებ მოგვითხრო:

„როცა გრიგორი რომის პაპი გახდა, მან დააარსა ზოგად-საცხოვრებელი მონასტერი, რომელსაც ასეთი წესდება მისცა: არც ერთ ძმას არ უნდა ჰქონოდა არავითარი პირადი საკუთრება – თუნდაც ერთი გროში. ერთხელ ამ მონასტრის ერთ-ერთმა ძმამ თავის ერისკაც ძმას სთხოვა:

– ყავ სიყვარული, შიდა კაბა არა მაქვს და მიყიდე.

– აი სამი ნომისმა, – უპასუხა ძმამ, – და როგორიც შენ გინდა, ისეთი იყიდე.

მონაზონმა ფული გამოართვა, იღუმენთან წავიდა და ყველაფერი მოახსენა. იღუმენმა კი მის უწმინდესობას შეატყობინა ეს ამბავი. ნეტარმა გრიგორიმ მონაზონი ზიარებისგან განაყენა, როგორც მონასტრის წესდების დამრღვევი.

გავიდა რამდენიმე ხანი და დასჯილი ძმა გარდაიცვალა, პაპმა კი ამის შესახებ არაფერი იცოდა. ორი-სამი დღის შემდეგ მასთან იღუმენი მივიდა და ეს ამბავი აცნობა. პაპი ძალიან დამწუხრდა იმის გამო, რომ ძმისთვის სასჯელის მოხსნა ვერ მოასწრო. მან ფურცელზე ლოცვა დაწერა, არქიდიაკონს გადასცა და უბრძანა, წასულიყო და გარდაცვლილი ძმის საფლავზე წაეკითხა. ეს იყო ლოცვა, რომელიც ძმას სასჯელისგან ათავისუფლებდა. არქიდიაკონი მონასტერში მივიდა და, პაპის ბრძანებისაებრ, ლოცვა მიცვალებულის საფლავზე წაიკითხა. იმავე ღამეს იღუმენს ძმა სიზმარში გამოეცხადა.

– სად იყავი აქამდე? – ჰკითხა იღუმენმა.

– ჭეშმარიტად საპყრობილეში ვიყავი, – უპასუხა ძმამ, – მხოლოდ გუშინღა გავთავისუფლდი.

მაშინ ყველასთვის ცხადი გახდა, რომ მიცვალებული სწორედ იმ დროს გათავისუფლდა სასჯელისგან, როცა არქიდიაკონმა მის საფლავზე შენდობის ლოცვა წაიკითხა, და, ამგვარად, მისი სული საუკუნო სატანჯველს გადაურჩა“.

 

თავი 198 - ალექსანდრიის პაპი ათანასე

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთხელ წმინდა ათანასეს, ალექსანდრიის პაპს, ჰკითხეს, ჩაითვლებოდა თუ არა მონათლულად ის ადამიანი, რომელიც რწმენით კი არ მოინათლებოდა, არამედ, გარკვეული მიზეზების გამო, მორწმუნედ მოაჩვენებდა ხალხს თავს და ასე გამოითხოვდა ნათლობას.

– მოუსმინეთ, რას ამბობენ ბერები, – უპასუხა წმინდა ათანასემ. – როცა ძლიერი სიკვდილიანობა იყო, სიკვდილის შიშით მრავალი ადამიანი ინათლებოდა. ამ დროს ნეტარ მღვდელმოწამე პეტრეს ანგელოზი გამოეცხადა და უთხრა: „როდემდე უნდა აგზავნოთ ჩვენთან ბეჭედდასმული, მაგრამ ცარიელი ტომრები – შიგნით რომ არაფერია?“ ანგელოზის ამ სიტყვებიდან ცხადად ჩანს, რომ ის, ვინც ნათლისღების ბეჭედს ატარებს, თუნდაც რაღაც ანგარების მიზნით მიეღოს ეს ბეჭედი, მაინც ნათელღებულად ითვლება.

 

თავი 199 - მაგრამ თქვენ რატომ დუმდით აქამდე?

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთ-ერთმა მამამ გვიამბო:

„ერთი ბერი, რომელიც ძალიან წმინდად და უბიწოდ ცხოვრობდა, ლიტურგიის აღსრულების დროს ტრაპეზის მარჯვენა და მარცხენა მხარეს ანგელოზებს ხედავდა. ღმრთისმსახურების წესი მან მწვალებლებისგან შეითვისა. თვითონ ის საღმრთო დოგმატებში ვერ ერკვეოდა, ამიტომაც – არა ბოროტგანზრახულად, არამედ თავისი უბრალოების გამო – ლიტურგიის ლოცვებს შეცდომით ამბობდა. ერთხელ, ღმრთის განგებით, მასთან ერთი ძმა მივიდა: იგი დიაკონი იყო და დოგმატებშიც კარგად ერკვეოდა. როდესაც ბერი მასთან ერთად წირავდა, დიაკონმა უთხრა:

– მამაო, რასაც შენ ამბობ, ჭეშმარიტ სწავლებას ეწინააღმდეგება, მწვალებლებისგან არის აღებული.

ამ დროს ბერი, როგორც ყოველთვის, ანგელოზებს ხედავდა, ამიტომაც არავითარი ყურადღება არ მიუქცევია დიაკვნის სიტყვებისთვის. დიაკონი კი განუწყვეტლივ უმეორებდა:

– სცდები, მამაო, ეს მიუღებელია ეკლესიისთვის.

ამ საყვედურებისა და მხილების დროს ბერმა ანგელოზებს ჰკითხა:

– აი რას მეუბნება დიაკონი. ეს სიმართლეა?

– დაუჯერე მას, ის მართალს ამბობს, – უპასუხეს ანგელოზებმა.

– მაგრამ თქვენ რატომ დუმდით აქამდე?

– ღმერთმა ისე მოაწყო, რომ ადამიანები თვით ადამიანების მიერ უნდა გამოსწორდნენ, – უპასუხეს ანგელოზებმა.

იმ დღიდან ბერმა გამოასწორა თავისი შეცდომა და ღმერთსაც მადლობას სწირავდა და ძმასაც“.

 

თავი 204 - კეთილკრძალული ერისქალი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აი კიდევ ერთ-ერთი მამის მონათხრობი:

„ერთ მონაზონ ჭაბუკს გველმა უკბინა და სამკურნალოდ ქალაქში ჩავიდა. ერთ-ერთმა კეთილკრძალულმა და ღმრთისმოშიშმა ქალმა იგი თავის სახლში მიიღო და შეუდგა მის მკურნალობას. როგორც კი ტკივილი ოდნავ დაცხრა, ეშმაკმა ძმას სიძვის აზრები მიაწოდა და ერთ დღეს იგი ქალს ხელზე შეეხო.

– არა, მამაო! გეშინოდეს ქრისტესი! – შესძახა ქალმა. – გაიხსენე ის მწუხარება და ტკივილი, რომელიც სენაკში უნდა გადაიტანო ამ ცოდვის მონანიების დროს, ის სულთქმა და ცრემლები, რომელიც მოგელის...

ასე არიგებდა ქალი მონაზონს და ბოლოს ბრძოლამაც გადაიარა. მას უკვე ქალის შეხედვისაც კი რცხვენოდა, უნდოდა გაქცეულიყო მისი სახლიდან. მაგრამ ქალს შეებრალა იგი და უთხრა:

– ნუ შეგრცხვება და ნუ წახვალ, მამაო! შენ ჯერ კიდევ გჭირდება მკურნალობა. ის აზრები შენი წმინდა სულიდან კი არ აღმოცენებულა, არამედ ეშმაკის მზაკვრობა იყო.

როცა მონაზონი სრულიად განიკურნა, ქალმა მშვიდობით გაისტუმრა იგი“.

 

თავი 205 - როგორღა შეძლებდი მოგესმინა წმინდა მამების გუნდისთვის...

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთ-ერთ კინოვიაში ცხოვრობდა მონაზონი, რომელსაც ხშირად აგზავნიდნენ მონასტრიდან სხვადასხვა საქმეებზე. როდესაც სოფელში გავლა მოუწევდა, მას ყოველთვის სიხარულით იღებდა თავის სახლში ერთი კეთილკრძალული ერისკაცი. ამ ერისკაცს ჰყავდა ერთადერთი ასული, რომელსაც ორი წელიწადი გაეტარებინა მეუღლეობის უღელქვეშ და ცოტა ხნის წინ დაქვრივებულიყო. და, აი, ხშირი სტუმრობის მეოხებით, მონაზონს მასზე ხორციელი ბრძოლა დაეწყო. ქალმა შეამჩნია ეს და კეთილგონივრულად ერიდებოდა მას, ცდილობდა, არ მოხვედროდა თვალში. ერთხელ ერისკაცი რაღაც საქმეზე ახლომდებარე ქალაქში გაემგზავრა და თავისი ასული მარტო დატოვა სახლში. სწორედ ამ დროს მონაზონიც მივიდა მათთან. როცა დაინახა, რომ ქალი მარტო იყო, ჰკითხა:

– მამაშენი სად არის?

– ქალაქში წავიდა.

ძლიერი ხორციელი ბრძოლისგან ძმა მღელვარებამ შეიპყრო და უნდოდა ძალა ეხმარა ქალზე. მაგრამ ქალს სულიერი სიმტკიცე არ დაუკარგავს.

– ნუ აღელდები და ნუ გამოხვალ წყობიდან, – უთხრა მან ჭაბუკს, – მამაჩემი დიდხანს არ დაბრუნდება, ჩვენ აქ მარტონი ვართ. ვიცი, რომ მონაზვნები ლოცვის გარეშე არაფერს აკეთებთ. ადექი, ილოცე და რასაც ღმერთი გულზე დაგადებს, ის გავაკეთოთ.

მაგრამ მონაზონი ვერაფერმა დაამშვიდა, მასში ვნების ქარიშხალი მძვინვარებდა.

– აქამდე არავისთან გქონია ხორციელი ურთიერთობა? – ჰკითხა ქალმა.

– არა! – მიუგო მონაზონმა. – და მინდა გავიგო რა არის ეს...

– იმიტომაც ხარ ასე აღელვებული, რომ არასოდეს გიგრძვნია უწმინდური ქალის სიმყრალე...

მრუშობის ვნება რომ ჩაეცხრო მონაზონში, ქალი ცდილობდა, თავი შეეზიზღებინა მისთვის.

– მე ახლა განწმენდის პერიოდში ვარ და ვინც მომეკარება, ყველა იგრძნობს საშინელ სუნს.

ქალის საუბარმა ბოლოს და ბოლოს გონს მოიყვანა ჭაბუკი და იგი ცრემლებად დაიღვარა. როცა შეატყო, რომ მონაზონი დამშვიდდა, ქალმა უთხრა მას:

– აი, ხედავ? შენთვის რომ დამეჯერებინა, ახლა უკვე ცოდვა ჩადენილი გვექნებოდა და განცალკევებით ვისხდებოდით. როგორ შეხედავდი მამაჩემს თვალებში? ან, მონასტერში დაბრუნებული, როგორღა შეძლებდი მოგესმინა წმინდა მამების გუნდისთვის, როდესაც ისინი საგალობელს აღუვლენდნენ შემოქმედს? გევედრები, ამიერიდან მაინც გამოფხიზლდი, რომ, წუთიერ სიამოვნებას დამონებულმა, წყალში არ ჩაყარო მთელი შენი ღვაწლი და შრომა და საუკუნო ნეტარებას არ მოაკლდე.

ამ საუბრის შემდეგ ძმა მონასტერში დაბრუნდა, შეინანა თავისი შეცოდება და ღმერთს მადლობა შესწირა იმისთვის, რომ კეთილგონიერი და უბიწო ქალის მეშვეობით მან საბოლოო დაცემისაგან იხსნა იგი.

ეს ამბავი თვით განსაცდელში ჩავარდნილმა ძმამ მოუთხრო იმ ბერს, რომელსაც ჩვენ ვესაუბრეთ.

 

თავი 210 - თავმდაბალი ეპისკოპოსი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთმა ბერმა მოგვითხრო:

„ერთხელ ორ ეპისკოპოსს შორის უთანხმოება ჩამოვარდა. ერთი მათგანი მდიდარი იყო, მეორე კი უზომოდ თავმდაბალი. მდიდარი შემთხვევას ეძებდა, რომ მისთვის რაიმე ევნო. როდესაც ამის შესახებ თავმდაბალმა ეპისკოპოსმა შეიტყო, მან უთხრა თავის კლირიკოსებს:

– ქრისტეს მადლით ჩვენ გავიმარჯვებთ.

კარგად იცოდა, რაც უნდა გაეკეთებინა.

– ვის შეუძლია, მეუფეო, გაუმკლავდეს ამ ადამიანს? – შეეპასუხნენ კლირიკოსები.

– ცოტა ხანს მოიცადეთ და ნახავთ.

იგი ხელსაყრელ შემთხვევას ელოდა.

ერთხელ, როცა მისი თანამოძმე ეპისკოპოსი წმინდა მოწამეების დღესასწაულს ზეიმობდა, მან თავის სამღვდელოებას გამოუძახა და უბრძანა:

– მომყევით! ჩვენ გამარჯვებას მოვიპოვებთ!

– რას აპირებს? – ეკითხებოდნენ ერთმანეთს კლირიკოსები.

ეპისკოპოსი დღესასწაულის ადგილისკენ გაემართა. და, აი, როცა სახალხო მსვლელობის დროს მას მდიდარი ეპისკოპოსი მოუახლოვდა, იგი მთელ თავის სამღვდელოებასთან ერთად მის ფერხთით დაემხო და უთხრა:

– შეგვინდე, მეუფეო! შენი მონები ვართ...

ამ საქციელმა მდიდარი ეპისკოპოსის გული მოალბო. სულიწმიდის მადლის მოქმედებით, მისი სულიერი განწყობა სრულიად შეიცვალა. ის თვითონაც დაემხო თავისი თანამოძმის ფერხთით და შესძახა:

– შენ ხარ ჩემი მამა და მეუფე!

იმ დღის შემდეგ მათ შორის დიდი სიყვარული და თანხმობა ჩამოვარდა.

– ხომ გითხარით, რომ ქრისტეს მადლით ჩვენ გავიმარჯვებდით? – ეუბნებოდა თავმდაბალი ეპისკოპოსი თავის კლირიკოსებს. – თქვენც ასევე მოიქეცით, როცა ერთმანეთში უთანხმოება გექნებათ, და ყოველთვის გაიმარჯვებთ“.

 

. . .

აი, იმავე ბერის გამონათქვამი:

„თავმდაბალი ადამიანი თვით მეფეზე მეტადაა განდიდებული, რადგანაც მეფეს მხოლოდ პირში აქებენ, თავმდაბალს კი პირშიც და ზურგსუკანაც ყოველთვის აქებენ და განადიდებენ“.

 

თავი 213 - ეკლესიაში ახლაც ხდება სასწაულები

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთი ბერი გვიამბობდა ღმრთის ეკლესიაში მომხდარი დიდებული სასწაულების შესახებ. ეკლესიაში ახლაც ხდება სასწაულები: იმ მწვალებლობების აღმოსაფხვრელად, რომლებიც დრო და დრო აღმოეცენებიან ხოლმე მის წიაღში, განსაკუთრებით კი აკეფალ სევეროსის დამღუპველი სწავლების აღმოსაფხვრელად. სასწაულები ხდება აგრეთვე სულიერად უძლურ მორწმუნეთა განსამტკიცებლად, ამასთან ერთად კი – თვით მწვალებლების მოსაქცევად, თუკი ისინი ამას მოისურვებენ. ამიტომაც ღირსი მამები და წმინდა მოწამეები ქრისტიანობის დაარსების დროიდან დღემდე აღასრულებენ სასწაულებს ღმრთის ეკლესიაში.

 

თავი 214 - სასწაული სორუდაში

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

იმ მთის ძირში, რომელზეც დაშენებულია კიანელების ქალაქი, მდებარეობს სოფელი სორუდა. ამ სოფელში არის ემბაზი. ღმრთის განცხადების დღეს მასში წვეთ-წვეთად ჩნდება წყალი და სამ საათში იგი პირთამდე ივსება. ნათლისღების შემდეგ კი ასევე სამი საათის მანძილზე წყალი ნელ-ნელა კლებულობს და ბოლოს სულ ქრება.

 

თავი 215 - სასწაული კედრებატში

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

იმ მთის ძირში, რომელზეც ქალაქი ენოანდაა აღმართული, არის სოფელი კედრებატი. ამ სოფელშიც აქვთ ემბაზი. და თუმცა იგი ერთი მთლიანი ქვისგანაა გამოთლილი, პასექის დღესასწაულზე, ქრისტეს ბრწყინვალე აღდგომის დღეს, უცბად თავისით ივსება წყლით და სულთმოფენობამდე სავსე რჩება, სულთმოფენობის დღესასწაულზე კი წყალი უცბადვე ქრება. ეს ორივე სასწაული აღესრულება ლუკიის მხარეში. თუ ვინმეს ეჭვი შეეპარება, არცთუ დიდი შრომა სჭირდება ლუკიამდე მისვლას, – შეუძლია წავიდეს და დარწმუნდეს ამ მონათხრობის უტყუარობაში.

 

თავი 217 - ბერის გამონათქვამი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

ერთ-ერთმა ბერმა თქვა:

„შვილებო, მარილი წყლისგანაა, მაგრამ წყალთან შეერთებისას იგი დნება და ქრება. ასევე, მონაზონი ქალისგან იშვება, მაგრამ ქალთან მიახლოებისას ის მოუძლურდება და არარაობად იქცევა, – ანუ მას უკვე აღარ ჰქვია მონაზონი“.

 

თავი 218 - ბერი და მიწათმოქმედი

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აბბა კონსტანტინეს მონასტრის იღუმენმა – აბბა სერგიმ – მოგვითხრო:

„ერთხელ, ერთ წმინდა ბერთან ერთად მოგზაურობისას, გზა აგვებნა და უნებურად, ისე, რომ არც კი ვიცოდით, სად მივდიოდით, დათესილ ყანაში მოვხვდით და ნათესები გადავთელეთ. ყანაში ამ დროს ერთი მიწათმოქმედი მუშაობდა. ჩვენ რომ დაგვინახა, საშინლად განრისხდა და ლანძღვა დაგვიწყო:

– თქვენ მონაზვნები ხართ?! თქვენ ღმრთის შიში გაგაჩნიათ?! ღმრთის შიში რომ გაგაჩნდეთ, ასე არ მოიქცეოდით!

– ღმრთის გულისათვის, ხმა არ ამოიღოთ! – სწრაფად გვითხრა ბერმა. – შემდეგ მიწათმოქმედს მიუტრიალდა და წარმოთქვა:

– მართალი ხარ, შვილო, ღმრთის შიში რომ გაგვაჩნდეს, ასე არ მოვიქცეოდით.

მაგრამ მიწათმოქმედი კვლავ განაგრძობდა ჩვენს ლანძღვას.

– მართალს ამბობ, შვილო, – კვლავაც უპასუხა ბერმა, – ჩვენ რომ ჭეშმარიტი მონაზვნები ვიყოთ, ამას არ გავაკეთებდით. მაგრამ, ღმრთის გულისათვის, გვაპატიე, შევცოდეთ შენ წინაშე.

ამ სიტყვებით შეძრული მიწათმოქმედი ბერის წინ მუხლებზე დაემხო და შესძახა:

– მე შევცოდე, შემინდე! და ღმრთის გულისათვის, თან წამიყვანე!

ის მართლაც გამოგყვა და მონაზვნად აღიკვეცა“.

 

თავი 219 - რაჲთა კაცი ყოველსა ჟამსა თავსა თვისსა აბრალებდეს

წინა <-----     დასაწყისში     ----->შემდეგი

 

აი კიდევ რა მოგვითხრო ბერმა:

„რამდენიმე ხანს აბბა გერასიმეს ლავრაში ვცხოვრობდი. იქ იყო ერთი ძმა, რომელიც ძალიან მიყვარდა და ხშირად ვესაუბრებოდი ხოლმე სულის სასარგებლო თემებზე. ერთ-ერთი ასეთი საუბრისას მე გავიხსენე აბბა პიმენის გამონათქვამი: „რაჲთა (კაცი) ყოველსა ჟამსა თავსა თვისსა აბრალებდეს“.

– მამაო, – მითხრა ძმამ, – ამ სიტყვების ძალა და სულიერი სარგებელი საკუთარ თავზე მაქვს გამოცდილი. მე ერთი უახლოესი მეგობარი მყავდა – იგი ლავრის დიაკონი იყო. ერთხელ ამ დიაკონს მოეჩვენა, თითქოს რაღაცა ისეთი ჩავიდინე, რაც მას შეურაცხყოფდა, და გულნატკენი იყო ჩემზე. როდესაც შევნიშნე, რომ მოღუშული სახით მიყურებდა, ვთხოვე აეხსნა, რა ხდებოდა. „აი ესა და ეს გააკეთე შენ!“ – მითხრა მან. მე სრულიად უდანაშაულო ვიყავი იმაში, რაშიც ის მადანაშაულებდა, ამიტომაც შევეცადე დამერწმუნებინა, რომ მსგავსი არაფერი მქონდა ჩადენილი. დიაკონმა კი მიპასუხა: „შემინდე, მაგრამ შენი თავის მართლება მე არ მაკმაყოფილებს“. წავედი ჩემს სენაკში და ჩავუღრმავდი საკუთარ გულს: იქნებ მსგავსი რამ მართლაც მქონდა ჩადენილი. მაგრამ ვერაფერი აღმოვაჩინე. ერთ დღეს, როცა დიაკონს ხელში წმინდა ბარძიმი ეჭირა და ხალხის საზიარებლად ემზადებოდა, მე დავიფიცე მის წინაშე და ვარწმუნებდი, რომ ნამდვილად არ მიმიძღოდა ბრალი იმაში, რაშიც ის ბრალს მდებდა; მაგრამ მაინც ვერაფერში დავარწმუნე. კვლავ განვმარტოვდი ჩემს სენაკში და შევეცადე გამეხსენებინა წმინდა მამათა გამონათქვამები. ამან კეთილი გავლენა იქონია ჩემზე და ასე მივმართე საკუთარ თავს: „დიაკონს გულწრფელად ვუყვარვარ და, ამ სიყვარულით აღძრული, პირდაპირ მეუბნება ყველაფერს, რაც გულში აქვს; და მეუბნება იმისთვის, რომ გონს მოვიდე და ვიფხიზლო საკუთარ თავზე და არაფერი უჯერო აღარ ჩავიდინო. დავუშვათ, უბადრუკო სულო ჩემო, შენ არ ჩაგიდენია ის, რაშიც გადანაშაულებენ; მაგრამ ნუთუ არ ჩაგიდენია სხვა უამრავი უჯერო საქმე, და ნუთუ ყველა მათგანი გახსოვს ახლა? სად არის ის საქმეები, რომლებსაც გუშინ აღასრულებდი, ან სამი დღის, ან ათი დღის წინ? გახსოვს კი ყველა მათგანი? აქედან გამომდინარე, ისიც ხომ არ ჩაიდინე, რასაც დიაკონი გაბრალებს, და მერე ეს საქციელიც მიგავიწყდა, როგორც ყველა დანარჩენი?“ ასეთ ფიქრებში ვიყავი და ბოლოს ისე განვაწყვე საკუთარი გული, თითქოს მართლაც ჩამედინოს ის, რაშიც მადანაშაულებდნენ და შემდეგ დამვიწყებოდეს. მე მადლობას ვწირავდი ღმერთს და, ამავე დროს, დიაკონს, რომ მისი მეშვეობით ღმერთმა საკუთარი ცოდვა დამანახა და საშუალება მომცა, შემენანებინა. ამ ფიქრების შემდეგ ავდექი და დიაკონთან წავედი, რათა შენდობა მეთხოვა და მადლობაც გადამეხადა იმისთვის, საკუთარი ცოდვის შეცნობაში რომ დამეხმარა. როგორც კი კარზე დავაკაკუნე, ის მაშინვე გამომეგება და ჩემ წინ მუხლებზე დაემხო. „შემინდე, ძმაო, – მეუბნებოდა, – ეშმაკმა დამცინა და შენ მიმართ ეჭვები ჩამითესა გულში; ახლა კი ჭეშმარიტად თვით ღმერთმა მომიყვანა გონს და შენს უდანაშაულობაში დამარწმუნა“. ამის შემდეგ დიაკონმა მითხრა, რომ უფლებას არ მომცემდა, კვლავ შენდობა მეთხოვა მისგან. „ეს ნამდვილად აღარ არის საჭირო“, – ამბობდა იგი“.

ამ მონათხრობმა დიდი სულიერი სარგებელი მომიტანა და მე ქება-დიდება აღვუვლინე ყოვლადწმინდა სამებას – მამასა და ძესა და წმიდასა სულსა, რომლისა არს სუფევა, ძალი და დიდება უკუნითი უკუნისამდე, ა მ ი ნ !

 


შენიშვნები

1. ღირსი მამა იოანე მოსხი და სოფისტი სოფრონი ცხოვრობდნენ VI საუკუნის მეორე ნახევარსა და VII საუკუნის პირველ ნახევარში. იოანე მოსხი თავდაპირველად იორდანის მახლობლად, წმინდა ილიას მონასტერში მოღვაწეობდა. შემდეგში მას დაემოწაფა სოფისტი სოფრონი. სულიერი სარგებლის მისაღებად მათ ერთად იმოგზაურეს პალესტინაში, ეგვიპტეში, სირიაში, მცირე აზიაში, კვიპროსსა და რომში. ამ მოგზაურობის დროს სოფისტი სოფრონი მონაზვნად აღიკვეცა, ხოლო თავისი მოძღვრის – ღირსი იოანეს გარდაცვალების შემდეგ იგი დაადგინეს იერუსალიმის პატრიარქად (638-644წწ.). სოფისტი სოფრონის ხსენებას ეკლესია აღნიშნავს 11/24 მარტს.

2. ნეტარი ილია – იერუსალიმის პატრიარქი იმპერატორ ანასტასის მეფობის (491-518 წწ.) დროს. წარმოშობით არაბი. იხ. თავი 35.

3. ევსტოქი – იერუსალიმის პატრიარქი 546– 563 წწ.

4. თეოდოტე – ანტიოქიის პატრიარქი 420 – 426 წწ.

5. თეოპოლისი – იგივე ანტიოქია.

6. ალექსანდრე – ანტიოქიის პატრიარქი 413 – 420 წწ.

7. იხ. სქოლიო #2.

8. იხ. სქოლიო #2.

9. ეფრემი – ანტიოქიის პატრიარქი 527 – 546 წწ. სანამ პატრიარქად აკურთხებდნენ, იგი იყო აღმოსავლეთის მხარის გამგებელი (პრეფექტი).

10. გამგებელი ეფრემი – შემდეგში ანტიოქიის, ანუ თეოპოლისის პატრიარქი, რომელიც მოხსენებულია 36– ე თავში.

11. ექვთიმე – კონსტანტინოპოლის პატრიარქი 490 -504 წწ.

12. მაკედონი – კონსტანტინოპოლის პატრიარქი ექვთიმეს შემდეგ.

13. იხ. სქოლიო #2.

14. ანასტასი – ანტიოქიის პატრიარქი 561 – 569 წწ.

15. გრიგორი – ანტიოქიის პატრიარქი 569 – 584 წწ. სანამ პატრიარქი გახდებოდა, იგი იყო იერუსალიმის ფარანის ლავრის იღუმენი.

16. ღირსი კოზმან საჭურისი – მოღვაწეობდა ფარანის ლავრაში იმ დროს, როცა ლავრის იღუმენი იყო გრიგორი: იხ. სქოლიო #15.

17. ევსტოქი – იერუსალიმის პატრიარქი 544 – 563 წწ.

18. პატრიარქი გრიგორი – იხ. სქოლიო #15.

19. სვინკელი – თანამესენაკე.

20. თალალე – თესალონიკის ეპისკოპოსი VI ს-ის მეორე ნახევარში.

21. დომნინე – ანტიოქიის პატრიარქი 441 – 448 წწ.

22. შემცოდე ძმის შესახებ მოთხრობილია 97-ე თავში.

23. იხ. თავი 95.

24. ტიბერიუს II – ბიზანტიის იმპერატორი 571 – 582 წწ.

25. აბბა ანდრიას შესახებ იხ. თავი 116.

26. მავრიკიოსი – ბიზანტიის იმპერატორი 588 – 602 წწ.

27. იხ. თავი 131.

28. პატრიარქის ტახტი გრიგორის ეპყრა 569 – 584 წწ.

29. იხ. სქოლიო 28.

30. გენადი – კონსტანტინოპოლის პატრიარქი 458 – 471 წწ. ხსენება 31 აგვისტოს, ანუ 13 სექტემბერს.

31. აპოკრისარი (პასუხისმგებელი) – ეს იყო პირი, რომელსაც ევალებოდა ეკლესიის საქმეებზე ზრუნვა.

32. ევლოგი – ალექსანდრიის პატრიარქი 590 – 607 წწ. ხსენება 27 თებერვალს, ანუ 11 მარტს.

33. არქიდიაკონი გრიგორი – შემდეგში რომის პაპი გრიგოლ დიოლოღოსი (590 – 604 წწ.). ხსენება 12/25 მარტს.

34. ლეონ დიდი – რომის პაპი 440 – 461 წწ.

35. ფლაბიანე – კონსტანტინოპოლის პატრიარქი 447 -449 წწ. აღესრულა გადასახლებაში.

36. ამოსი – იერუსალიმის პატრიარქი 594 – 601 წწ.

37. აგაპიტე – რომის პაპი 535 – 536 წწ. ხსენება 17/30 აპრილს.

38. იხ. სქოლიო 33.

39. იხ. სქოლიო 26.

40. ზენონი – ბიზანტიის იმპერატორი 474 – 491 წწ.

41. იხ. სქოლიო 33.

42. აპოლინარიოსი – ალექსანდრიის პატრიარქი 551 წლიდან. აღესრულა 565 წელს.

43. იხ. სქოლიო 32.

44. თეოფილე – ალექსანდრიის პატრიარქი 385 – 412 წწ. იგი ებრძოდა წმინდა იოანე ოქროპირს.

45. სინეზი – ცნობილი ქრისტიანი ფილოსოფოსი, კირენას ეპისკოპოსი. აღესრულა 428 წ.

46. ათანასე დიდი – ალექსანდრიის პატრიარქი 326 -373 წწ. ხსენება 2/15 მაისს (აღსრულების დღე) და 18/31 იანვარს.

47. ალექსანდრე – ალექსანდრიის პატრიარქი 312 -326 წწ.

48. მღვდელმოწამე პეტრე – ალექსანდრიის პატრიარქი 300 – 311 წწ. ხსენება 25 ნოემბერს ანუ 8 დეკემბერს.

49. აქილა – ალექსანდრიის პატრიარქი 311 – 312 წწ.

50. პავლე – ალექსანდრიის პატრიარქი 539 – 542 წწ.

 

დასასრული